Ομιλίες Δια ζώσης

Οι εμφανίσεις του Ενδόξου Μεγαλομάρτυρος

Αγίου Δημητρίου

 

Ομιλία του Πρώην Πατριαρχικού Εξάρχου Αρχιμ. Αντίπα Νικηταρά, Δρ. Θεολογίας.

 

Ο βίος του Μακεδόνα Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου αποτυπώνει την ομολογία και τη θυσία, χαρακτηριστικά των χρόνων των φρικτών μαρτυρίων και των μεγάλων διωγμών των Χριστιανών. Ο Άγιος έζησε στα χρόνια των Διοκλητιανού και Μαξιμιανού. Το έτος 280 μ.Χ. ανάγουν οι αγιολογικές πηγές τη γέννηση του Δημητρίου στην ένδοξη και λαμπρή πόλη της Θεσσαλονίκης, από γονείς αριστοκρατικής καταγωγής και ρίζες αρχαίες Μακεδονικές. Ο Άγιος μεγαλώνει με αρχές και αξίες και σύντομα μετά από πνευματική αναζήτηση της Αλήθειας ασπάζεται τον χριστιανισμό, την νεότευκτη τότε θρησκεία των μαρτύρων. Ήγειρε έτσι την μήνι του Τετράρχη τότε και μετέπειτα Αυτοκράτορα Μαξιμιανού, ο οποίος και τον συνέλαβε.

Ο Μαξιμιανός αδυνατούσε να αποδεχθεί:

·       ότι ο Άγιος, γόνος αριστοκρατικής καταγωγής, με κάλλος σωματικό και πνευματικό,  υψηλόβαθμο  και ανερχόμενο  στέλεχος του ρωμαϊκού στρατού, ανθύπατος και τοποτηρητής των επαρχιών του, περιβεβλημένος την επίσημη υπατική χλαμύδα, ασπάστηκε τον χριστιανισμό,

·       ότι έγινε κήρυκας και πνευματικός πατέρας μιας ομάδας νέων συνομηλίκων του και συντοπιτών Του, διδάσκαλος και ευαγγελιστής,

·       ότι  κατηχούσε νέους στη νέα θρησκεία μυστικά από τον Αυτοκράτορα σε συγκεντρώσεις  μυστικές στη Χαλκευτική Στοά, κάτω από τις υπόγειες καμάρες, κοντά στα δημόσια λουτρά.

          Ο Μαξιμιανός οργισμένος ζήτησε  την σύλληψή του Αγίου,  την αποκήρυξη  του χριστιανισμού και δήλωση της πίστης Του στον Αυτοκράτορα ευελπιστώντας στην μεταστροφή του αξιόμαχου και αξιόλογου στρατιωτικού του. Ανέβαλε τα βασανιστήρια και άρχισε τη συστηματική προσπάθεια δελεασμού και προσεταιρισμού. Οι προσπάθειες απέτυχαν. Η απάντηση ήταν ρητή, εμβληματική: Τῷ Χριστῷ μοι, πιστεύω μόνον. Ο Μαξιμιανός τότε έδωσε εντολή φυλάκισης. Άγγελος  Κυρίου όμως αμέσως και εμφανώς επισκέπτεται τον Μεγαλομάρτυρα στην φυλακή, τον εμψυχώνει και Τον στεφανώνει με το στεφάνι του Μαρτυρίου λέγοντας: "Ειρήνη, αθλητά του Χριστού. Έχε θάρρος και δύναμη. Αγωνίσου σαν γενναίος άντρας".

 Ο Άγιος με τη σειρά του θα εμψυχώσει με ρωμαλέο λόγο, με λόγο παρρησίας τον νεαρό χριστιανό Νέστωρα, ενισχύοντάς Τον σε αγώνα πάλης, στο όνομα του Χριστού, με τον ακατανίκητο και θηριώδη παλαιστή Λυαίο, το καύχημα του Μαξιμιανού, ο οποίος καταγόταν από την Πανοννία, σημερινή Ουκρανία. Σφράγισε με το σχήμα του Σταυρού το μέτωπο και την καρδιά του Νέστωρα και του είπε να πάει να τον πολεμήσει. Ταυτόχρονα, ο Άγιος Δημήτριος προφήτευσε τον μαρτυρικό θάνατο του νεαρού Νέστωρα. Ο Νέστωρας προχωρούσε προς τον Λυαίο με την συγκλονιστική προσευχή :"ὁ Θεός Δημητρίου βοήθει μοι".  Ο Λυαίος  τον  αντιμετώπισε με αλαζονικό γέλωτα και ειρωνεία, γιατί δεν τον θεώρησε καν ως αντίπαλο. Ο  Νέστωρ με το μικρό σπαθί Του πάλεψε με το βάρβαρο Λυαίο και τον νίκησε. Η αυτοκρατορική οργή ξέσπασε πάνω στους δύο Μάρτυρες του Χριστού. Αποκεφάλισε τον Άγιο Νέστωρα και θανάτωσε με αμέτρητους λογχισμούς το Σώμα του Αγίου Δημητρίου μέχρι που το αίμα Του τον πορφύρωσε ολόκληρο.

 Οι συγγραφείς εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς και Δημήτριος Χρυσολωράς, αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου, ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανέβλυζε μύρο, εξ ου και η προσωνυμία του Μυροβλύτου. Ο Άγιος ετιμήθη από τον Κύριο της Δόξης με το θαλερό και Στεφάνι του Μαρτυρίου και το ακήρατο Σώμα του έγινε πηγή μεγίστης Θαυματουργίας, καθώς μυρόβλυζε αδιάλειπτα ανά τους αιώνες το πολύτιμο και ιαματικό Μύρο της Χάριτος σε υπερφυή ποσότητα και ποιότητα. Ο Μεγαλομάρτυς Άγιος έγινε δικαιωματικά ο προστάτης και ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης,  θεωρήθηκε  και εγκωμιάστηκε από τους Πατέρες ως "αρχέτυπον αρετής και φιλοπατρίας", "σωσίπατρις", "υπέρμαχος", "φιλόπολις", "πάτρωνας και σωτήρ της πόλεως".

Ο Άγιος μετακένωσε, μετάγγισε την αγιαστική Του υπόσταση στο αείρροον και ζωήρυτον μὐρον Του. Μύρον  πρόδηλο απόσταγμα Μαρτυρίου, μαρτυρία πάγκαλου και παναμώμητου Αγίου Σώματος που πολύτιμο ίαμα, δάκρυ  συμπάσχουσας και συγκύπτουσας καρδίας. Ο Μυροβλύτης Μεγαλομάρτυρας Άγιος κατέβηκε και συντρόφευσε τον πόνο του απλού πιστού.

Οι εμφανίσεις του καταγράφονται σε όλη την ελληνική επικράτεια σε  ένα διαρκές  και ατελεύτητο παρόν. Η μεσιτεία και η βοήθειά Του είναι άμεση και καταλυτική. Οι εμφανίσεις του συγκλονιστικές.

 

Εμφανίσεις

1.    Θεσσαλονίκη. Ο άγιος και η πείνα

Η Θεσσαλονίκη κινδύνευσε πολλές φορές να αφανισθεί από την πείνα. Αλλά ο Μέγας Δημήτριος δεν άφηνε την πόλη Του. Κάποτε κάποιος πλοίαρχος, ο οποίος εμπορευόταν σιτάρι, φόρτωσε εκείνο τον καιρό το πλοίο του για να το μεταφέρει στην Ευρώπη. Τη νύχτα λοιπόν εφάνη ο Άγιος Δημήτριος στον ύπνο του και του είπε: « Το σιτάρι αυτό που υπολογίζεις να το πας;» Ο πλοίαρχος απεκρίθη: « Στην Ευρώπη σκοπεύω να το πάω, αν το θέλει ο Θεός». Ο Άγιος του είπε: « Άκουσέ με, να το φέρεις στη Θεσσαλονίκη και να το πουλήσεις όπως θέλεις, διότι υπάρχει πολλή πείνα και ακρίβεια. Και πάρε αμέσως τρία φλουριά και φέρε το φορτίο εκεί για να λάβεις το υπόλοιπο της αξίας του».

Το πρωί ξύπνησε ο πλοίαρχος και είδε στα χέρια του τρία φλουριά. Είπε δε προς τους άλλους ναύτες: «Απόψε είδα στον ύπνο μου έναν στρατιώτη, ο οποίος είπε να πάμε το σιτάρι στην Θεσσαλονίκη. Και να μου έδωσε και τρία φλουριά σαν εγγύηση. Θέλετε να το πάμε εκεί; Διότι μου είπε πως υπάρχει μεγάλη πείνα στη Θεσσαλονίκη και πως θα κερδίσουμε περισσότερα απ’ ότι στην Ευρώπη. Διότι στην Ευρώπη πηγαίνουν και άλλα πλοία, ενώ προς την Θεσσαλονίκη μόνο εμείς». Οι προμήθειες έφθασαν στη Θεσσαλονίκη. Οι Θεσσαλονικείς εδόξασαν τον Άγιο και πήγαν στο λιμάνι, όπου πουλήθηκε το σιτάρι. Όταν ο πλοίαρχος διηγήθηκε το όραμα, κατάλαβαν όλοι πως ήταν ο Μέγας Δημήτριος που φύλαξε και φυλάττει  την πόλιν Του.

 

2.    Θεσσαλονίκη: Ο Άγιος και οι κόρες.

Ο Άγιος προστατεύει εμφανώς την πόλη Του, τη Θεσσαλονίκη. Αποσοβεί καταστροφές, απωθεί επίδοξους εισβολείς και συντρέχει όλους, όσοι επικαλούνται το όνομά του. Κατά τη  βυζαντινή περίοδο επετέθησαν στην πόλη οι βάρβαροι, αλλά δεν κατάφεραν να την εκπορθήσουν. Εξοργισμένοι περιέτρεξαν στους οικισμούς της υπαίθρου και, μεταξύ άλλων, συνέλαβαν αιχμάλωτες δύο όμορφες κόρες, τις οποίες προσέφεραν ως λάφυρο στον αρχηγό τους. Οι κοπέλες αυτές έτυχε να γνωρίζουν καλά την τέχνη του κεντήματος. Βλέποντας ο αρχηγός τα κεντήματά τους, είπε: «Μαθαίνω ότι υπάρχει ένας μεγάλος θεός στην περιοχή σας, ο Δημήτριος· λένε ότι κάνει μεγάλα θαύματα. Να κεντήσετε σ’ αυτό το ύφασμα το πρόσωπό του!». Οι κοπέλες του είπαν ότι ο Άγιος Δημήτριος δεν είναι Θεός, άλλα Άγιος,  υπηρέτης του Θεού και υπερασπιστής των χριστιανών. Αρχικά, αρνήθηκαν να κεντήσουν το πρόσωπο του Αγίου· όταν όμως ο αρχηγός τις απείλησε με θάνατο, εκτέλεσαν τη διαταγή του, ολοκληρώνοντας μάλιστα το χειροτέχνημά τους την ημέρα μνήμης του Αγίου Δημητρίου. Την παραμονή της εορτής κοίταξαν το κέντημα οδυρόμενες. Έκλαιγαν, επειδή έπρεπε να περάσουν αυτή τη μεγάλη ημέρα σκλαβωμένες κι επειδή ήταν αναγκασμένες να παραδώσουν την κεντημένη εικόνα του αγαπημένου τους Αγίου σ’ έναν ασεβή βάρβαρο. Προσεύχονταν θερμά στον Άγιο Δημήτριο να τις συγχωρήσει.

Τότε εμφανίστηκε σ’ αυτές, έφιππος, ο ίδιος ο Άγιος με το άλογό του και τις πήρε μαζί του, όπως άλλοτε ένας άγγελος ήρθε και άρπαξε τον προφήτη Αββακούμ. Τις έφερε στη Θεσσαλονίκη και τις έβαλε μέσα στην εκκλησία του. Εκείνη τη στιγμή τελείτο μια μεγαλοπρεπέστατη ολονύκτια αγρυπνία και πλήθη Θεσσαλονικέων είχαν συρρεύσει εκεί. Όταν έμαθαν για τη θαυματουργική διάσωση των πιστών κοριτσιών, όλοι σύσσωμοι δόξαζαν και ανυμνούσαν τον Θεό και τον Άγιο Δημήτριο, τον ένδοξο στρατηγό και υπηρέτη του Υψίστου.

 

3.    1932. Θεσσαλονίκη.

Τον Μάιο του 1932, ένα ακόμη θαύμα του Αγίου Δημητρίου προκάλεσε απέραντη συγκίνηση στους ευσεβείς Θεσσαλονικείς. Στον συνοικισμό Λεμπέτ (σημερινή Σταυρούπολη), ο οποίος βρισκόταν στη βορειοδυτική πλευρά της πόλης, υπήρχε ο Ναός του Αγίου Ελευθερίου. Το απόγευμα της Τρίτης 3 Μαΐου, μια γυναίκα, καθώς προσευχόταν ενώπιον της εικόνας του Αγίου Δημητρίου, αναπήδησε ξαφνικά έντρομη, διότι ράγισε η εικόνα και ιδρώτας άρχισε να κυλά από το πρόσωπο του πολιούχου Αγίου. Μέσα σε λίγα λεπτά, το νέο διαδόθηκε σε ολόκληρο τον συνοικισμό και η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου κατακλύστηκε από ευλαβείς προσκυνητές.

Η μοναχή Θεοδώρα, αυτόπτης μάρτυρας είπε:

-Στις τέσσερις το απόγευμα της παρελθούσας Τρίτης ήρθε ένα κορίτσι της γειτονιάς, η Ασπασία Θεοδώρου και μου είπε να τρέξω στην εκκλησία, γιατί ράγισε η εικόνα του Αγίου Δημητρίου και βγάζει ιδρώτα, ενώ από τα μάτια του Αγίου τρέχουν δάκρυα. Έτρεξα να δω τι συμβαίνει, αλλά μόλις άνοιξα την πόρτα της εκκλησίας, τα πόδια μου καρφώθηκαν στη γη και κόπηκε η φωνή μου. Στη μέση της εκκλησίας είδα να στέκει ολοζώντανος ο Άγιος Δημήτριος, καβάλα στο άλογό του. Σε λίγο, αποτραβήχτηκε προς το μέρος του τέμπλου, όπου βρισκόταν η εικόνα του και χάθηκε. Εγώ, με σταυρούς και μετάνοιες, προχώρησα προς την εικόνα του και είδα πως πράγματι είχε ραγίσει και πως έσταζε ιδρώτας από το πρόσωπό του και απ’ τα μάτια του κυλούσαν δάκρυα. Την ίδια ώρα, η καμπάνα σήμανε τρεις φορές, χωρίς να την πλησιάσει κανείς! Ο επίτροπος που περνούσε την στιγμή εκείνη από το κωδωνοστάσιο, νόμισε ότι τη χτυπούσαν τα παιδιά, αλλά πλησίασε και δεν είδε κανέναν!

Ο ιερέας Χρήστος Οικονόμος ανέγνωσε ευχές και παρακλήσεις, ενώ τα πλήθη των συρρευσάντων πιστών προσεύχονταν και δέονταν στον Άγιο με δάκρυα στα μάτια. Κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας, σημειώθηκαν κι άλλες εμφανίσεις του Αγίου. Άλλη πιστή ανέφερε:- Ήμουν αφοσιωμένη στην προσευχή, όταν ξαφνικά άκουσα τρεις φορές ένα χλιμίντρισμα αλόγου και κρότο κουδουνιού. Ήμουν περίεργη να δω από πού προέρχονταν, αλλά φοβήθηκα και στριμώχτηκα στη θέση μου.

Επίσης, άλλη μαρτυρία καταγράφει τα εξής:

-Ήμουν με την κόρη μου στην αγρυπνία. Κατά τα μεσάνυχτα, με έπιασε ρίγος. Σηκώθηκα από τη θέση μου και κοίταξα προς το μέρος του Ιερού, είδα τον Άγιο Δημήτριο καβάλα στο άλογό του να προχωρεί. Το άλογό του ήταν βουτηγμένο στον ιδρώτα και το σπαθί του ήταν κατακόκκινο από αίμα. Έκανε κύκλο στο μέσον της εκκλησίας κι έπειτα, ξαναγύρισε στο Ιερό. Κατόπιν, πήγε πάνω στην Αγία Τράπεζα, όπου έκατσε μέχρι το πρωί. Το γεγονός του ραγίσματος της εικόνας και του ιδρώτα που έρεε καθώς και η ολοζώντανη θαυμαστή εμφάνιση του Αγίου, διαπιστώθηκε από όλο το εκκλησίασμα.

 

4.    Στερεά Ελλάδα. Αιτωλικό, αρχές του 20^ου αιώνα.

Μια ευλαβεστάτη και φιλακόλουθη γυναίκα μένει χήρα σε δύσκολους καιρούς. Ανήμπορη και μαζί με τον νεαρό γιο της, Δημήτρη, προσπάθησαν να προχωρήσουν την ζωή τους. Ο  γιος της, ο Δημήτρης, ξαφνικά πεθαίνει και αυτός. Η χήρα μητέρα  δεν μπορούσε να το ξεπεράσει. Άρχισε να κατηγορεί το  Θεό, τον Άγιο Δημήτριο. Κάποια στιγμή, θέλησαν να ανακαινίσουν τον ιερό  ναό του Αγίου Δημητρίου και να τον επεκτείνουν. Οι επίτροποι ξεκίνησαν έρανο και όταν έφτασαν μπροστά από το σπίτι της χήρας, εκείνη τότε τους φώναξε "Δεν υπάρχει Θεός, φύγετε από εδώ, δεν υπάρχει Άγιος Δημήτριος, που ήταν όταν πέθαινε το παιδί μου." Τους έκλεισε ορμητικά την πόρτα και τους έδιωξε. Δεν πέρασαν όμως λίγα λεπτά και η πόρτα ξαναχτυπά. Η γυναίκα με αγανάκτηση σπεύδει να ανοίξει πιστεύοντας πως είναι ξανά οι επίτροποι για να τους ξαναδιώξει. Ανοίγει όμως και βλέπει έναν νεαρό, όμορφο άνδρα με στρατιωτική ενδυμασία ρωμαϊκής εποχής. Ο νεαρός στρατιωτικός εισήλθε στην οικεία της και κάθισε στο ταπεινό καθιστικό της.

Καθώς κάθισε, ανασήκωσε τις περικνημίδες δείχνοντας της τα γόνατά του. «Τα βλέπεις αυτά εδώ (δείχνοντας τα γόνατα του, τα οποία ήταν πληγιασμένα και από τα οποία έτρεχε αίμα); Εγώ, καλή μου γυναίκα, σε άκουσα και παρακαλούσα θερμά τον Θεό να κάνει καλά τον Δημήτρη, αλλά ο Θεός δεν θέλησε. Θα ήξερε όμως κάτι παραπάνω από εμένα και εσένα». Ο νεαρός στρατιώτης σηκώθηκε και έφυγε δίχως άλλη λέξη. Με το που έφυγε, το σπίτι ευωδίασε μύρο. Τότε, η γυναίκα συγκλονισμένη, κατάλαβε ότι ήταν ο Άγιος Δημήτριος. Με συντριβή επανήλθε στην βαθιά της πίστη, έφυγε από μέσα της κάθε αμφιβολία, έσβησε η κάθε απορία και συνέχισε την ζωή της και την καθημερινότητά της μέσα στην ζώσα εκκλησία.

 

5.    Καλαμάτα, Μεσσηνία, αρχές του 1970.

Πλατύ Μεσσηνίας.  τόπος  φτωχής και δύσκολης αγροτικής ζωής με την καθημερινότητα των ανθρώπων να είναι μια σκληρή μάχη επιβίωσης. Το Θαύμα όμως του Αγίου Δημητρίου  μετασχημάτισε την καθημερινότητα των κατοίκων. Κάποιος συγχωριανός τους, ο Γεώργιος, που έμενε και δούλευε ως εργάτης στον Πειραιά, ξυπνούσε κάθε μέρα τα χαράματα κατάκοπος, ιδρωμένος, φοβισμένος  από ένα  τρομερό όνειρο, που δεν μπορούσε ούτε να το εξηγήσει, αλλά και ούτε να το κατανοήσει. Ένας έφιππος στρατιωτικός με ένα μεγαλόσωμο  πανέμορφο και εντυπωσιακό άλογο περιδιάβαινε το οικογενειακό του κτήμα έξω από τον αστικό ιστό του χωριού Πλατύ Καλαμάτας Μεσσηνίας. Ο νέος φορούσε ένα χρυσό μανδύα και όταν τον ρωτούσε ποιος είναι του έλεγε: ««Είμαι ο Δημήτριος από τη Θεσσαλονίκη. Εδώ θέλω να φτιάξεις το σπίτι μου».

Το όνειρο ήταν τόσο ζωντανό και τόσο ξεκάθαρο, ώστε αποφάσισε να πάρει λίγες μέρες άδεια,  καθώς ήταν Ιούλιος του 1972. Έφτασε στο χωριό του. Τη νύχτα πάλι, καθώς κοιμάται,  ακούει μέσα στον ύπνο του ένα έντονο ποδοβολητό αλόγου, και ένα δυνατό χλιμίντρισμα και εμφανίζεται πάλι ο ίδιος νεαρός έφιππος, ο Άγιος Δημήτριος. Τώρα όμως αγριεμένος, τον πλησιάζει και του λέει: «Γεώργιε τι σου είπα, γιατί δεν κάνεις αυτό που σου είπα, εδώ πρέπει να φτιάξεις το σπίτι μου, είμαι ο Δημήτριος από την Θεσσαλονίκη». Και με ένα γρήγορο καλπασμό εξαφανίστηκε και στο δεύτερο όνειρό του. Ξύπνησε, και αμέσως έτρεξε να πει το όνειρο στους λοιπούς συγγενείς του. Όμως, οι συγγενείς του αντιμετώπισαν το θέμα με σκεπτικισμό και αμφιβολία. Είχαν περάσει λίγες μέρες από το όνειρο. Το μεσημέρι της 23ης Ιουλίου του 1972, χτυπάει η πόρτα και ειδοποιούν τον Γεώργιο να πάει στο καφενείο του χωριού, γιατί το παιδί του που σπουδάζει στην Αγγλία θέλει επειγόντως να του μιλήσει. Όταν σήκωσε το ακουστικό, άκουσε συγκλονισμένος τη φωνή του γιου του να του λέει: Πάτερα,  άκουσε με, σε παρακαλώ, με πολλή προσοχή, είδα στον ύπνο μου τον Άγιο Δημήτρη στο κτήμα που έχουμε στο χωριό μας, στο Πλατύ Καλαμάτας Μεσσηνίας, μαζί με τους θείους μου. Ήταν λέει πάνω σε ένα κατακόκκινο  άλογο, φορούσε μία χρυσή κάπα και αγριεμένος μου είπε «γιατί ο πατέρας σου δεν κάνει και δεν προχωρεί σε αυτό που του είπα; Γιατί κωλυσιεργεί και τι περιμένει…; «Ποιος είσαι εσύ»; τον ρώτησα και μου λέει «είμαι ο Δημήτριος από την Θεσσαλονίκη». Πατέρα, φτιάξε την εκκλησία στον Άγιο, γιατί ήταν θυμωμένος μαζί μας». 

Οι θαυμαστές ενύπνιες εμφανίσεις του Αγίου νίκησαν και τον τελευταίο δισταγμό. Την Κυριακή 23 Νοεμβρίου 1975 οικοδομούνταν η εκκλησία του Αγίου στο νότο για τη λατρεία του μεγάλου Άγιου του βορρά, του Μακεδόνος Μυροβλύτου Αγίου Δημητρίου.

 

6.    Χαλκιδική. Ενύπνια εμφάνιση του σκηνώματος του Αγίου.

Κάποιος ασκητής που κατοικούσε στο όρος Χολομώντα, όταν άκουσε πως ο Άγιος Δημήτριος αναβλύζει μύρο άφθονο από τον τάφο, δεν το πίστευε. Συλλογιζόταν πως στο μέρος εκείνο υπάρχουν και άλλοι Άγιοι, οι οποίοι υπέμειναν περισσότερα μαρτύρια για το όνομα του Χριστού, όμως δεν ανέβλυζαν μύρο, και αμφισβητούσε το μέγεθος του μαρτυρίου του Αγίου Δημητρίου. Μια νύχτα, αφού τελείωσε ο ασκητής τον κανόνα του, έπεσε να κοιμηθεί και βρέθηκε στην Θεσσαλονίκη, μέσα στον περιώνυμο ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου. Βλέπει τον άνθρωπο, ο οποίος κρατούσε τα κλειδιά του τάφου του Αγίου και του λέει: «Άνοιξε μου, να προσκυνήσω». Άνοιξε, μπήκε μέσα στο κουβούκλιο να προσκυνήσει, οπότε είδε ότι όλος ο τάφος ήταν σκεπασμένος από μύρο και ευωδίαζε και είπε προς τον φύλακα του τάφου: «Σε παρακαλώ, έλα να σκάψουμε εδώ να δούμε από που έρχεται το μύρο».

Έφεραν τα εργαλεία και άρχισαν να σκάβουν και βρήκαν ένα μεγάλο μάρμαρο, το οποίο σήκωσαν με πολύ κόπο και αμέσως φάνηκε το σώμα του Αγίου φωτεινό, από το οποίο ανέβλυζε μύρο άφθονο που χυνόταν από τις οπές, τις οποίες άνοιξαν στο σώμα του Μάρτυρος οι λόγχες των δημίων. Ο ασκητής από τον τρόμο του, φώναξε δυνατά: «Άγιε Δημήτριε βοήθησε με». Μετά την φωνή αυτή συνήλθε και είδε ότι ήταν βρεγμένος από μύρο και αυτός και τα ενδύματά του.

 

7.    Μακεδονία. Νάουσα Ημαθίας.

Η  Χρυσάνθη Α., μετανάστρια στη Γερμανία, πολύτεκνη μητέρα,  ζει και εργάζεται εκεί 48 χρόνια. Το 1975 και ενώ ήταν έγκυος δύο  μηνών, με επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, της παρουσιάστηκε μπροστά στο κρεβάτι της ολοζώντανος ο Άγιος Δημήτριος με το άλογό του μέσα σε ένα σύννεφο. Ήταν εντελώς ξύπνια. Στάθηκε μπροστά της και της είπε: «Αυτό το παιδί που θα γεννηθεί, θα το βγάλεις Δημήτρη». Συνήλθε εντελώς, σηκώθηκε και είπε το θαύμα στο σύζυγό της. Εννέα μήνες μέχρι να γεννήσει, ο Άγιος εμφανώς την προστάτευε  και όταν ήρθε η ώρα του τοκετού, πρωί πρωί  άκουσε τον Άγιο Δημήτριο να της λέει:

 «Σήμερα θα κάνεις τον Δημήτρη». Τότε, σηκώθηκε, έκανε παράκληση και γέννησε καλά με την βοήθεια του Αγίου Δημητρίου. Ο γιος της, ο Δημήτριος, όταν  έγινε 13 χρονών, είδε  τον Άγιο στην Γερμανία με το άλογο, να είναι ντυμένος με ρωμαϊκά  ρούχα και του είπε: «Δημήτριε, τι κάνεις, είσαι καλά»; Το παιδί έμεινε έκπληκτο να κοιτάζει τον Άγιο με το  άλογό Του  και τα αρχαία ρούχα και να μυρίζει το μύρο που μοσχομύριζε και ξαφνικά έφυγε.

Ο Μεγαλομάρτυρας και Μυροβλύτης Άγιος Δημήτριος αξιώνεται μεγάλης τιμής και ευλάβειας σ' όλο τον χριστιανικό κόσμο, προκαθήμενοι άγιοι και ιεράρχες της Εκκλησίας και ο απλός λαός του Θεού, τίμησαν τον Μεγαλομάρτυρα Δημήτριο, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί με την πάροδο του χρόνου μεγάλη και πλούσια ρητορική και ποιητική φιλολογία γύρω από τον Άγιο. Η αφθονία και το αέναο του μύρου κατακλύζει και αρδεύει ως ποταμός και πέλαγος όχι μόνο τη Θεσσαλονίκη αλλά και ολόκληρη την οικουμένη και ο μεγαλομάρτυρας από υπέρμαχος και φρουρός της Θεσσαλονίκης γίνεται «υπέρμαχος της οικουμένης».

 

8.    Αθήνα. Εμφάνιση στην Εντατική

Ο Χρήστος, ένα νέο παιδί είχε ένα ατύχημα με την μηχανή του, με αποτέλεσμα να χτυπήσει πολύ άσχημα στο κεφάλι, αφού δεν φορούσε κράνος. Είχε κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Μπήκε στην εντατική και έμεινε διασωληνωμένος για 25 μέρες σε βαριά καταστολή. Τότε η μητέρα του τον σταύρωσε με μύρο από τη λάρνακα του Αγίου Δημητρίου που δίδεται ευλογία στους πιστούς μία φορά τον χρόνο στην γιορτή Του. Η μητέρα του, του σταύρωσε το κεφάλι, τα χέρια και τα πόδια με πίστη στον Άγιο, ότι θα γίνει καλά ο υιός της και θα περπατήσει. Το θαύμα έγινε. Ο Χρήστος έγινε εντελώς καλά. Βγήκε από την εντατική. Είπε στην μητέρα του τα εξής συγκλονιστικά λόγια:

«Μητέρα, ξέρεις ποιος ήρθε να με δει στην εντατική; Ο Δημήτριος με την στολή του ως στρατιωτικός αλλά δεν φορούσε το καπέλο του. Απλώς φορούσε σκουφάκι στο κεφάλι»

9.    Αττική. Κάτω Πατήσια

Ένα μεγάλο θαύμα - το επονομαζόμενο, δια των όπλων θαύμα -  συντελέστηκε την 1η Απριλίου του 1821 και αποτέλεσε σταθμό για την απελευθέρωση της Αττικής γης, από τον τουρκικό ζυγό.

Το  θαύμα του Αγίου Δημητρίου επιτελέστηκε τα ξημερώματα της 1ης Απριλίου του 1821 στον παλαιό Ιερό Ναό στα Κάτω Πατήσια. Λίγες ημέρες δηλαδή μετά την κήρυξη της Επανάστασης. O οπλαρχηγός Μελέτης (Χατζή) Βασιλείου με τη συνοδεία του, φορτωμένος με οπλισμό, τον οποίο θα μετέφερε στη Χασιά (Φυλή), για τον εξοπλισμό των Χασιωτών επαναστατών, το βράδυ της 31ης Μαρτίου διανυκτέρευσε μέσα στον Ναό του Αγίου Δημητρίου. Εκεί άκουσε μια φωνή, προερχόμενη από την εικόνα του Αγίου, να τον προστάζει: "Στα όπλα!". Αναστατωμένος ξύπνησε και, πιστεύοντας ότι ήταν θαύμα και προειδοποίηση, πρόσταξε τα παλικάρια του να φορτώσουν αμέσως τον οπλισμό στα υποζύγια και να φύγουν, όπως και έγινε, χωρίς να τους προλάβουν οι Τούρκοι, οι οποίοι είχαν σκοπό να κατάσχουν τα όπλα.

 

9. Κρήτη. Επισκοπή Ρεθύμνου. Εξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου, σε μικρή απόσταση δυτικά του χωριού, που ίσως ανάγεται στην εποχή της Ενετοκρατίας.

Την περίοδο της ναζιστικής Κατοχής (1941-1944) τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής τη χρησιμοποιούσαν σαν κατάλυμα, όπου πιθανόν είχαν συντελεστεί βιασμοί αιχμάλωτων γυναικών. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, Γερμανός φρουρός μια νύχτα είδε έναν νεαρό στρατιωτικό, έφιππο σε καφέ άλογο, ο οποίος αφίππευσε και μπήκε στο ναό για λίγη ώρα και μετά ίππευσε, αναχώρησε και σε μικρή απόσταση εξαφανίστηκε μυστηριωδώς. Ο φρουρός, με θαυματουργικό τρόπο, βρέθηκε σε πλήρη αδυναμία αντίδρασης. Μετά την εξαφάνιση του επισκέπτη (του Αγίου Δημητρίου), ο φρουρός μπήκε στην εκκλησία και βρήκε νεκρούς όλους τους στρατιώτες που βρίσκονταν εκεί. Την επόμενη ημέρα, έντρομοι, με εντολή του διοικητή τους, οι ναζί που βρίσκονταν στο χωριό μετέφεραν με κάρα τα σώματα των νεκρών και τα έθαψαν (δε γνωρίζουμε πού), όμως δεν προχώρησαν σε αντίποινα εναντίον του τοπικού πληθυσμού. Η ελιά, στην οποία έδεσε το άλογό του ο  Άγιος Δημήτριος, κόπηκε αργότερα και σήμερα από τη ρίζα της και έχουν φυτρώσει τρεις νέοι κορμοί. Δυτικά της εκκλησίας, ακριβώς έξω από την αυλή, βρίσκεται μεγάλη λεμονιά, η οποία για ανεξήγητο λόγο δεν κάνει ποτέ καρπούς. Σύμφωνα με τοπική παράδοση, στο σημείο εκείνο βρισκόταν ένας τάφος, στον οποίο είχε ενταφιαστεί Γερμανός στρατιώτης την περίοδο της Κατοχής.

 

10.  Πάρος. Ο Άγιος και ο Γέροντας

Μια θαυματουργή επέμβαση  του Αγίου έζησε  ο ίδιος, ο Άγιος Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος. Εδώ θα κάνω μια παρέκβαση και θα πω ότι τον Άγιο Γέροντα Φιλόθεο είχα την Ευλογία να τον γνωρίζω από το έτος 1968, όταν τον πρωτοσυνάντησα στην Πάτμο, όπου έρχονταν για να δει τον Άγιο μας Αμφιλόχιο και φιλοξενούνταν από τον κατά σάρκα θείο μου Γέροντα Παύλο Νικηταρά. Με τον Άγιο Αμφιλόχιο είχε μια αδιάλειπτη και απρόσκοπτη πνευματική επαφή, κοινωνούσαν στις ίδιες αρετές, και συναντούσαν ο ένας τον άλλον, ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ.

Τα παράδοξα και εκπληκτικά αυτά περιστατικά που περιγράφει με ιδιαίτερη ενάργεια ο γέροντας Φιλόθεος συνέβησαν το πρώτο το 1907 και το δεύτερο το 1910, δύο χρόνια δηλαδή πριν από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Στην πρώτη περίπτωση ο πατήρ Φιλόθεος, τότε Κωνσταντίνος, είχε έλθει από την Αθήνα ως λαϊκός, για να πάει στο Άγιον Όρος όπου ήθελε να γίνει μοναχός και να εγκαταβιώσει εκεί. Τη δεύτερη φορά η επέμβαση του Μεγαλομάρτυρα Δημήτριου έγινε μετά την επίσκεψη του στον Άθωνα, ως μοναχός πλέον, και την άφιξη του στη Θεσσαλονίκη.

Ο αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Ζερβάκος (1884-1980), ηγούμενος της μονής Λογγοβάρδας Πάρου, είναι ένας από τους πιο γνωστούς γέροντες του 20ού αιώνα. Η μαρτυρία του θαύματος είναι του ίδιου του Γέροντα Φιλόθεου. «Αφού  κάναμε την αγρυπνία στον ναό του Προφήτου Ελισσαίου την 8η Μαΐου 1907, εορτή του Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου, που συμπίπτει η μνήμη του πατρός ημών Αρσενίου, την εσπέρα της 8ης Μαΐου ανεχωρήσαμε με το ατμόπλοιο μαζί με το φίλο μου Νικ. Μητρόπουλο  από  Πειραιά για  το Άγιον Όρος. Μετά  από δύο ημέρες φθάσαμε στη Θεσσαλονίκη, η οποία τότε κατείχετο από τους Τούρκους. Επειδή εγώ από μικρός είχα ευλάβεια στον Άγιο Δημήτριο, παρακάλεσα τον φίλο μου Νικόλαο να προσκυνήσουμε τον τάφο του Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλύτου. Εξελθόντες μεταβήκαμε και προσκυνήσαμε με κατάνυξη τον Τάφο του Αγίου και, επιστρέψαντες εις το ξενοδοχείο Ελληνικό, μείναμε ολόκληρη την ημέρα και το βράδυ. Την επομένη ετοιμασθήκαμε ν’ αναχωρήσουμε δι’ Άγιον Όρος αλλά, όταν φτάσαμε στο Τελωνείο, δεν μας επέτρεψαν ν’ αναχωρήσουμε. Δεν θα φύγετε, μας είπαν, διότι είσθε κατάσκοποι»! Τους είπαμε ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο, εφ’ όσον τα διαβατήριά μας είναι επικυρωμένα από το Τουρκικό Προξενείο και την Πρεσβεία και οφείλουν να μας επιτρέψουν ν’ αναχωρήσουμε, αλλ’ ουδεμίαν σημασίαν έδωκαν στους λόγους μας. Μας είχαν υπό επιτήρηση αυστηρή, και το ξενοδοχείο μας  το φύλαγαν στρατιώτες και μας παρακολουθούσαν πάντοτε. Μείναμε έτσι αρκετές μέρες. Τα χρήματα λιγόστεψαν. Μία ημέρα λέγω στον φίλο μου Νικόλαο. «Θα πάω να παρουσιασθώ στον Πασά, ίσως μας επιτρέψει εκείνος ν’ αναχωρήσουμε». Την επομένη αφού σηκώθηκα πολύ πρωί μετέβηκα πρώτα στον Τάφο του Αγίου Δημητρίου και, αφού προσκύνησα,  παρακαλούσα με κατάνυξη και δάκρυα τον Άγιο να μεσιτεύσει προς τον Κύριον να αφεθούμε ελεύθεροι και να πάμε στο Άγιον Όρος. Αφού προσευχήθηκα πολλή ώρα, κάθισα λίγο να αναπαυθώ και μου ήλθε στον λογισμό μου το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου.

Αυτά συλλογιζόμενος μου ήλθε επιθυμία, να βρισκόταν  τρόπος, να πεθάνω και εγώ διά την Ορθόδοξο Πίστη και την αγάπη του Χριστού. Παρακαλούσα λοιπόν τον Άγιο Δημήτριο όχι να μεσιτεύσει να αφεθούμε ελεύθεροι, αλλά να μεσιτεύσει να αξιωθώ μαρτυρικού τέλους. Είπα τότε ότι «θα πάω στο Διοικητήριο, θα παρουσιασθώ εις τους Τούρκους με θάρρος, θα τους δώσω αφορμήν και αυτοί θα μου πουν κάτι για την πίστη μου. Θα μαρτυρήσω την δική τους πλάνη, αυτοί ίσως μου πουν ν’ αρνηθώ την πίστη μου και εγώ θα σταθώ γενναίος. Θα προτιμήσω τον θάνατον και ούτως θα τύχω μαρτυρικού τέλους». Ευθύς ανέβηκα με θάρρος στο Διοικητήριο και περπατούσα σε ένα διάδρομο. Κάποιος Τούρκος αξιωματικός με είδε και με ρώτησε τι ζητώ. Του λέγω· «πές μοι, για ποίο λόγο δεν μας αφήνετε να πάμεν στο Άγ. Όρος»;

Μου απάντησε με αυστηρό τρόπο, δεν θα σου δώσω λόγο. Του λέγω με θάρρος· «δεν είσθε καλοί άνθρωποι, είσθε άδικοι. Ενώ δεν φταίξαμε, ενώ δεν είμαστε κακοποιοί και ενώ τα χαρτιά μας είναι εντάξει, δεν βλέπω τον λόγο, γιατί να μας εμποδίζετε και μας στενοχωρείτε; Τα χρήματα που είχαμε μας σώθηκαν, πώς θα ζήσουμε σε άγνωστον και ξένο τόπο; Εάν σεις πηγαίνατε εις την Ελλάδα θα είσθε ευχαριστημένοι να σας έκαναν ό,τι σεις κάμνετε εις ημάς»; Οι λόγοι ούτοι τον ερέθισαν και κίνησε με θυμό να κρούει τον κώδωνα δυνατά. Ευθύς συνάχθηκαν 30-35 στρατιώτες και αξιωματικοί, οι οποίοι με άρπαξαν και με πήγαιναν εις τον Λευκό Πύργο. Με ποιο σκοπό δεν γνωρίζω. Πάντως ίσως διά να με φυλακίσουν, αλλ’ εγώ δεν δείλιασα, δεν έχασα το θάρρος μου, μόνο λυπόμουν που δεν μου είπαν κάτι για την πίστη μου. Ήλπιζα όμως ότι εκεί που θα με πήγαιναν κάτι θα μου έλεγαν. Και παρακαλούσα τον Άγιον Δημήτριο να μεσιτεύει προς Κύριον και να με αξιώσει μαρτυρικού θανάτου.

Μόλις προχωρήσαμε λίγον,  παρουσιάζεται ένας ανώτερός τους. Τους μίλησε τουρκιστί. Τι τους είπε δεν κατάλαβα· μόνον αντιλήφθηκα ότι τους μίλησε με θυμό και τους έδιωξε. Τον δε αξιωματικό εκείνον, ο οποίος ήταν ο αίτιος και με συνέλαβαν, σήκωσε το ραβδί του και τον κτύπησε στον ώμο. Αφού δε τους έδιωξε, με πλησίασε με ιλαρότητα και χαϊδευτικά με κτύπησε στον ώμο με το χέρι του και με παρέδωσε σε ένα στρατιώτη  από τα Ιωάννινα. Και του έδωσε εντολή να με πάει στο ελληνικό ατμόπλοιο, στο λιμάνι Θεσσαλονίκης, για να επιστρέψω εις την Ελλάδα. Ρώτησα τον στρατιώτη να μου πει ποιος ήταν και εκείνος μοι είπε ότι ήτο ο Πασάς. Και γιατί κτύπησε μόνον τον ιδιαίτερόν του και τι του είπε; Τον επέπληξε, μου είπε, διότι χωρίς να του ζητήσει άδεια σε καταδίκασε σε θάνατον. Και σε πήγαινε για εκτέλεση. Χάρηκα, διότι λυτρώθηκα  από τα  χέρια  των αγρίων εκείνων Αγαρηνών. Ενώ υπήρχε ο ζήλος και ο πόθος για να μαρτυρήσω,  δεν συνυπήρχε ο λόγος και η αιτία. Για να μαρτυρήσει κάποιος πρέπει να υπάρχει εύλογος αιτία.

Μεταβήκαμε κατόπιν στο ξενοδοχείο, και λαβών την βαλίτσα και τα ολίγα πράγματά μου ανεχώρησα, με συνοδεία τον καλό εκείνο Οθωμανό στρατιώτη και έφθασα μέχρι την παραλία. Καθ’ οδόν με παρηγορούσε να μη στενοχωριέμαι, αλλά να έχω υπομονή και φώναξε κάποιο βαρκάρη λέγοντας του να με πάει στο ελληνικό ατμόπλοιο. Μου είπε δε να μη πάω από το Τελωνείο, διότι ίσως με καθυστερήσουν και έτσι να αναχωρήσει το ατμόπλοιο χωρίς να προφτάσω να φύγω. Αλλά μόλις προχωρήσαμε λίγο, μας αντιλήφθηκαν από το Τελωνείο και άρχισαν να φωνάζουν να επιστρέψουμε. Επειδή όμως ο στρατιώτης είχε πει ότι ο Πασάς έδωκε διαταγή να φύγω, προχωρούσε ο βαρκάρης. Βλέποντες οι στρατιώτες του Τελωνείου ότι δεν σταματούσε, άρχισαν να ρίπτουν πυροβολισμούς στον αέρα· και 10 στρατιώτες μπήκαν σε μία λέμβο και άρχισαν να κωπηλατούν σπεύδοντες να μας φθάσουν. Ευτυχώς πρόφτασα και μπήκα στο ατμόπλοιο, όταν αυτοί μας πλησίασαν. Άρχισαν να απειλούν και να κτυπούν τον λεμβούχο. Όταν όμως τους είπε ότι είχε εντολή από τον Πασά, τον Διοικητή, να με πάει  στο πλοίο, τον αφήσαν. Αλλ’ επειδή δεν κατάλαβα πώς και διά ποια αιτία ο Πασάς έδειξε τόσο ενδιαφέρον, ερευνούσα  να μάθω. Και έμαθα μετά δύο περίπου έτη από  φίλο μου δικηγόρο ότι ο Πασάς με ελευθέρωσε και με έστειλε εις την Ελλάδα. «Μετά δύο ή τρεις ημέρας από την αναχώρησή σας εκ Θεσσαλονίκης και επιστροφής στην Ελλάδα,  και ενώ καθόμουν έξω του καφενείου του κάτωθεν του ξενοδοχείου, με πλησίασε και με χαιρέτησε ο υπασπιστής αξιωματικός του Πασά της Θεσσαλονίκης, γνωστός μου, και με τον οποίο  είμαστε  μέλη στην σχηματισθείσα Ελληνοτουρκική επιτροπή, προς συμφωνία και καθορισμό των συνόρων Ελλάδος και Τουρκίας.  

Ο υπασπιστής του Πασά, όταν με είδε εις το καφενείο, με γνώρισε και με ρώτησε πώς ευρέθην εις την Θεσσαλονίκη· και  την άλλην ημέρα επήγαμε μαζί στον Πασά, στον οποίο με συνέστησε ως φίλο του. Ο Πασάς είπε · «Ήτο και άλλος κάποιος  νέος μαζί σας, για τον οποίο ένα πρωί και ενώ κοιμόμουν ησύχως, εισήλθε εντός του δωματίου μου ο Άγιος Δημήτριος ενδεδυμένος στολή Στρατηλάτου, φέρων μαζί και τα άρματά του, και μου λέει προστακτικά και με βλέμμα αυστηρό: «Εγέρθητι γρήγορα, ντύσου και φόρεσε τα σανδάλια σου και πήγαινε εις τάδε  οδό της πόλεως μου να ελευθερώσεις κάποιο νέο δικασθέντα αδίκως εις θάνατον υπό του ιδιαιτέρου γραμματέως σου. Αφού δε τον ελευθερώσεις και τον λυτρώσεις  από το  θάνατο, να τον στείλεις  στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης με το ατμόπλοιο, το οποίο ετοιμάζεται προς αναχώρηση – και σπεύσας τον λύτρωσα εκ του κινδύνου και τον απέστειλα εις την Ελλάδα». Και τότε γνώρισα ότι ο σωτήρ και ρύστης μου από την καταδίκη του θανάτου μου ήταν ο Μεγαλομάρτυς Δημήτριος ο Μυροβλύτης.

 

11. Δεύτερο θαύμα του Αγίου στον Γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο

Νέο ταξίδι προς το Άγιον Όρος, Μάϊος 1910. Βράδυ αναχωρήσαμε από το  Βόλο και κατά το πρωί φθάσαμε στην  Θεσσαλονίκη, αλλά δεν εξήλθα από το  ατμόπλοιο, φοβούμενος μήπως πάθω όσα έπαθα κατά το πρώτο ταξίδι. Περί την 4ην μ.μ. ώρα αναχωρήσαμε από τη  Θεσσαλονίκη, και περί δε το  βράδυ βλέπαμε καθαρώς από μακριά το Άγιον Όρος, προ πάντων δε την κορυφή του Άθωνος. […] Όταν το πλοίο [κατά την επιστροφή από το Άγιον Όρος] έφθασε εις τον λιμένα της Θεσσαλονίκης έκρινα καλό να εξέλθω διά να προσκυνήσω τον τάφο του Αγίου Δημητρίου, του προστάτου μου και μετά Θεό φύλακα και Σωτήρος μου. Εξερχόμενος, δεν ξέρω πώς, πάλι οι Τούρκοι με πήραν για κατάσκοπο και με είχαν για επιτήρηση αρκετές ημέρες. Όταν δε αποφάσισα να φύγω και πέρασα από το Τελωνείο με συνέλαβαν και με πέρασαν από τρεις σειρές συρματοπλεγμάτων και με έκλεισαν εκεί. Βρήκα εκεί και ένα φυλακισμένο νεαρό, τον οποίο ρώτησα για ποιόν λόγο μας έκλεισαν.  Και μου λέγει· Για να μας φονεύσουν, και εγώ είπα· Τι κακό  κάναμε ; Άφησε, μου είπε, μην εξετάζεις το γιατί…

Δεν πέρασαν λίγα λεπτά της ώρας και κατέπλευσε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης ατμόπλοιο ερχόμενο από τη Ρωμανία με φορτίο πετρελαίου και αρκετούς επιβάτες. Μόλις όμως έφθασε, ποιος ξέρει και πώς και από ποια αιτία, κάποιο δοχείο του πετρελαίου άναψε, το οποίο ακαριαίως μετεδόθηκε σε όλο το φορτίο και σε μια στιγμήν κρότοι ισχυροί ακούστηκαν και φλόγες ουρανομήκεις ξεπήδησαν. Η Θεσσαλονίκη έγινε ανάστατη ! Χιλιάδες ανθρώπων κατέβηκαν στην παραλία, άλλοι για να δουν και άλλοι να σώσουν τους επιβάτες με τις βάρκες και τα πλοία. Έφυγαν δε και όλοι οι φύλακες από το Τελωνείο. Την στιγμήν εκείνην ο νεαρός εκείνος βγάζοντας ψαλίδι από την τσέπη του έκοψε τα σύρματα και αφού με πήρε από το χέρι με έβγαλε έξω από τη φυλακή. Κατόπιν πλήρωσε κάποιον βαρκάρη και του είπε να μας πάει στο ελληνικό ατμόπλοιο, το οποίο βρίσκονταν έξω από το λιμάνι. Ενώ ετοιμαζόμαστε να μπούμε  στην λέμβο, ήλθε ο στρατιώτης εκείνος που με έκλεισε φυλακή να με συλλάβει, αλλ’ ο νεαρός εκείνος του έδωσε χτύπημα τόσον δυνατό που έφυγε. Ανεβήκαμε στο ελληνικό ατμόπλοιο και εγώ φρόντισα να τοποθετήσω τα πράγματά μου, και αφού τα τοποθέτησα, στράφηκα διά να βρω τον νεαρό εκείνο, τον σωτήρα μου, να τον ευχαριστήσω και να τον ρωτήσω ποιος και από πού ήταν. Αλλά δεν τον βρήκα. Αφού ρώτησα σχεδόν όλους τους επιβάτες, αντιλήφθηκα ότι κανείς δεν τον είδε, ούτε να μπαίνει ούτε να βγαίνει. Ποιος ήταν και τι έγινε, ο Θεός γνωρίζει. Εγώ τούτο μόνον γνωρίζω ότι μετά την πάροδο αρκετών ετών, όταν ελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη και πήγα και λειτούργησα και κήρυξα τον λόγο του Θεού στον Ναό του Αγίου Δημητρίου και είδα την εικόνα του Αγίου, θυμήθηκα ότι ο νεαρός εκείνος που με ελευθέρωσε από τη φυλακή και με οδήγησε στο ατμόπλοιο, είχε μεγάλη ομοιότητα με την εικόνα του Αγίου Δημητρίου.

 

12.  Τρίτο θαύμα του Αγίου Δημητρίου στον Άγιο Γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο.

Ο πατήρ Φιλόθεος έκαμε τάμα στον Άγιο Δημήτριο κάθε χρόνο στις 26 Οκτωβρίου, που τιμάται η μνήμη του, να πηγαίνει στον Άγιο Δημήτριο να παρίσταται και να λειτουργεί στην πανήγυρη του Αγίου. Μια χρονιά είχε πάρα πολύ μεγάλη κακοκαιρία στην Πάρο και δεν υπήρχαν πλοία. Δεν μπορούσε κανένα πλοίο να αποπλεύσει. Ήταν αδύνατο για τον πατέρα Φιλόθεο να φύγει από το νησί και να πάει στον Πειραιά και μετά στη Θεσσαλονίκη, για να εκπληρώσει το τάμα του και την επιθυμία που είχε για να παρευρεθεί στην πανήγυρη του Αγίου Δημητρίου, στο ναό του. Και παρέμεινε στο μοναστήρι. Ήταν πάρα πολύ θλιμμένος. Έκαναν τον Εσπερινό κάτω στο Καθολικό της μονής κι επέστρεψε ο πατήρ Φιλόθεος στο κελί του λυπημένος, αισθανόμενος, τρόπον τινά μια αδυναμία, γιατί δεν μπορούσε να εκπληρώσει τον λόγο που είχε δώσει στον Άγιο. Μόλις πήγε στο κελί του όμως και κάθισε στην καρέκλα του άρχισε να προσεύχεται και να λέει :

--- « 'Αι Δημήτριε, δυστυχώς, δεν μπόρεσα να εκπληρώσω αυτό το τάμα, σε παρακαλώ συγχώρεσέ με, βοήθησέ με», και ξαφνικά, χωρίς να το καταλάβει ευρέθηκε μέσα στο Ναό του Αγίου Δημητρίου. Από την Πάρο ευρέθηκε στο ναό του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη. Εν σώματι κανονικά! Χαιρέτησε μάλιστα όλους τους παρόντες, χωρίς να πει σε κανένα τίποτε. Ήξεραν όλοι ότι πήγαινε κάθε χρόνο και δεν απόρησε κανείς. Έλαβε μέρος στον Εσπερινό, έμεινε το βράδυ στη Θεσσαλονίκη, έλαβε μέρος, την άλλη μέρα, στη λειτουργία, τελείωσαν οι γιορτασμοί και τότε ο πατήρ Φιλόθεος επέστρεψε πίσω στο μοναστήρι του. Στο μοναστήρι οι μοναχοί είχαν ανησυχήσει, γιατί η πόρτα του ήταν κλειστή από μέσα και νόμιζαν ότι πέθανε. Έσπασαν την πόρτα του, η οποία ήταν κλειδωμένη από μέσα και δεν βρήκαν τον πατέρα Φιλόθεο μέσα! Όταν  ρωτήθηκε ο Γέροντας πώς επέστρεψε, έλεγε χαριτολογώντας:--«Παιδάκι μου, μετά, πήρα το καράβι κανονικά και επέστρεψα. Την πρώτη φορά με πήρε ο Άγιος αεροπορικώς και μετά ήρθα με τα δικά μου μέσα…».

 

13. Αγία Γαβριηλία

Η Νεοκαταταγείσα Αγία Γαβριηλία, η  Μεγάλη Ιεραπόστολος και Διακόνισσα, όταν ήταν νεαρά, αρρώστησε πολύ σοβαρά στη Θεσσαλονίκη που είχε καταφύγει με τους γονείς της πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη. Θα αρρωστήσει πρώτη φορά βαριά. Υψηλός πυρετός για μέρες. Ένα βράδυ ξυπνά από έναν μεταλλικό ήχο. Ένας νέος είναι μπροστά στο κρεβάτι της. "Μη φοβάσαι," της λέει, "αύριο θα είσαι καλά." Και έγινε καλά. Πώς να μην γίνει, αφού Αυτός που της το έλεγε ήταν ο Άγιος Δημήτριος! Ο προστάτης της χρισμένης από τον Κύριο Θεσσαλονίκης. Ξημέρωνε 26 Οκτωβρίου. Η ημέρα της Εορτής Του.

 

Επίλογος

Κλείνοντας αυτή τη μικρή αλλά εκ βάθους καρδίας αναφορά στις συγκλονιστικές εμφανίσεις του Μεγάλου Μάρτυρα Αγίου μας Δημητρίου θα καταθέσω και την προσωπική μου μαρτυρία.

Το έτος 1955 οι σεβαστοί γονείς μου Νικόλαος Νικηταράς και Ειρήνη Πούλου αποφασίζουν να φύγουν δια την Αυστραλία. Ένα ταξίδι ζωής σε μια μακρινή Ήπειρο. Είναι έτοιμοι. Λίγο πριν αναχωρήσουν χτυπάει η πόρτα του πατρικού μου σπιτιού. Στο κατώφλι στέκεται ένας νεαρός ευειδής και σοβαρός, ο οποίος τους λέει:. Καλησπέρα σας, μπορώ να περάσω ; Είμαι ο Δημήτρης.

Της συστήθηκε ως απόφοιτος της Πατμιάδος Σχολής. H μητέρα μου υπέθεσε ότι ήταν κάποιο από τα εκατοντάδες παιδιά, μαθητές της Πατμιάδος που φιλοξενούσαν ή που είχαν φιλοξενήσει στο παρελθόν, καθώς το σπίτι μας ήταν πάντα ανοιχτό σε μια διαρκή διακονία του ανθρώπου που είχε ανάγκη.

Σε λίγο και αφού τον περιποιήθηκαν, ο νέος είπε τα εξής συγκλονιστικά. «Εκεί, στην Αυστραλία που θα πάτε θα σας πλησιάσουν αιρετικοί, Ιεχωβάδες, αλλόθρησκοι και θα σας δώσουν την δική τους Αγία Γραφή. Να μην την πάρετε. Να έχετε μαζί σας τη δική σας Καινή Διαθήκη. Να προσέχετε τους κακοδόξους. Ότι βιβλία θα θελήσετε, να ρωτάτε τον ιερέα σας». Οι γονείς μου χωρίς να ρωτήσουν κάτι άλλο υπάκουσαν στις προρρήσεις και στις νουθεσίες του νεαρού, όπως πίστευαν πρώην μαθητού της Πατμιάδος. Η ευσεβής και φιλακόλουθος μητέρα μου Ειρήνη πήρε μαζί της τη δική της Καινή Διαθήκη. Τότε η μητέρα μου είχε μια πάνινη γαλάζια τσάντα στην οποία είχε την Καινή Διαθήκη, την Ι. Σύνοψη και την Αγία Επιστολή.

Περάσαν οι μέρες στην Αυστραλία. Ήταν κατά τις 26 Οκτωβρίου 1967. Κάποια μέρα της χτύπησαν την πόρτα οι χιλιασταί, οι αιρετικοί. Η μητέρα μου θυμήθηκε την συμβουλή του χαρισματικού νέου και ευγενικά τους απέφυγε. Ήρθε η ώρα της επιστροφής στην Πάτμο. Οι γονείς μου μετά από πολλά έτη αποφασίζουν να επιστέψουν. Είναι έτοιμοι. Τότε χτυπάει η πόρτα. Στο κατώφλι της πόρτας στην μακρινή Αυστραλία είναι ο ίδιος νέος, ο ίδιος ευειδής, ο νέος της Χάριτος. Χαίρετε, τους ξαναλέει, είμαι ο Δημήτρης. Ήλθα στο Πέρθ και είπα να πεταχτώ να σας δω στο Σύδνεϋ. Οι γονείς μου τον δέχονται με χαρά, πάλι δεν τον ρωτούν τίποτα. Ούτε πως ήρθες εδώ, ούτε πως μας βρήκες, ούτε ποιος είσαι. Είναι μια περίεργη και θαυμαστή σιωπηρή αποδοχή. Ο νέος ήρθε πάλι να τους συμβουλεύσει. Δεν πρέπει να φύγετε, τους λέει. Στην Ελλάδα θα περάσετε πολλές δυσκολίες. Πιο πολύ όμως θα υποφέρει ο μικρός σας γιος που θα γίνει ιερέας. Θα ανέλθει στην ιεραρχία, αλλά στην Ελλάδα θα υποφέρει πολύ. Εάν μείνετε στην Αυστραλία, θα εξελιχθεί χωρίς κανένα πρόβλημα. Τους είπε και άλλα πολλά προσωπικά, τα οποία και όλα επαληθεύτηκαν.

Μετά από καιρό ρωτήσανε αλλά δεν βρήκανε κανένα σπουδαστή της Πατμιάδος με το όνομα αυτό. Παρόντες είμαστε η μητέρα μου Ειρήνη, η αδελφή μου Θεολογία, τότε 12 ετών, ο πατέρας μου, Νικόλαος, που ήλθε κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας και η ελαχιστότητά μου τότε 5 ετών. Συγκλονισμένοι συνέδεσαν τις δύο εκτός λογικής θαυμαστές εμφανίσεις και τότε κατάλαβαν ότι ήταν ο ίδιος ο Άγιος Δημήτριος. Ρωτήσαμε πολλούς Γεροντάδες και ιδιαιτέρως στο Άγιον Όρος, τον Άγιο Αμφιλόχιο, Άγιο Παΐσιο, Άγιο Πορφύριο, Γέροντα Διονύσιο, τον τυφλό στην Κολυτσού, όλοι με διαβεβαίωσαν ότι ήταν ο Άγιος Δημήτριος. Το ενδιαφέρον και η αγάπη του Αγίου εκδηλώθηκαν με την εμφάνισή Του, αλλά η μεταξύ μας σχέση είναι ακατάλυτη. Πήγα στην πόλη Του, στην ευλογημένη Θεσσαλονίκη αρκετά χρόνια αργότερα. Ως φοιτητής, ως κοινωνός της Χάρης Του, ως προσκυνητής στο μυρόπνοο ναό Του. Συνέχισα το δύσκολο δρόμο με την Παρουσία Του να σφραγίζει και με την ισχυρή Προστασία Του να οδηγεί την πορεία της ζωής μου.

***************************************************************************

Ο Άγιος Γεράσιμος ο Νοταράς, ο νέος Ασκητής, ο μέγας γόνος της Κορινθίας

 

Του Αρχιμ. Αντίπα Νικηταρά, Δρ. Θ.

(Εκφωνηθείσα στο Μ. Εσπερινό στο Ιερό ησυχαστήριο Αγίου Γερασίμου - Λουτρακίου την 19η Οκτωβρίου 2024).

Ο Άγιος της απτής απόδειξης ότι ο Μοναχισμός είναι το επίλεκτο και το εκλεκτό τάγμα της άνωθεν Πολιτείας, όπως τόνιζε ο Άγιος Αμφιλόχιος της ιεράς νήσου Πάτμου, ο Άγιος Γεράσιμος, ο νέος Ασκητής, ο Πατέρας, ο Κήρυκας, ο Διδάσκαλος, ο Ομολογητής θα ζωογονήσει με το άφθαρτο σκήνωμά Του την Ορθοδοξία σε ταλανισμένο χρόνο και τόπο από το δυτικό πνεύμα. Ο Άγιος κατάγεται από την μεγάλη οικογένεια των Νοταράδων, οι οποίοι μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης διασκορπίζονται και εγκαθίστανται στις αρχές του 16ου αιώνα στα Τρίκαλα Κορινθίας. Η επίλεκτη αυτή βυζαντινή αριστοκρατική οικογένεια, ηγέτιδα δύναμη του Μωριά, σφραγίζει την καθόλα πνευματική παρακαταθήκη της ζώσας Παράδοσης, καθώς αναδεικνύει ταυτόχρονα Αγίους και Πατριάρχες, όπως ο Άγιος Γεράσιμος (1506-1579), ο νέος ασκητής, ο Δοσίθεος Νοταράς (1641-1707), Πατριάρχης Ιεροσολύμων, ο Χρύσανθος Νοταράς, Πατριάρχης Ιεροσολύμων, ο Άγιος Μακάριος Νοταράς (1731-1805), Μητροπολίτης Κορίνθου, ένας εκ των ηγετών του Κολλυβαδικού κινήματος, που αποτελεί συνέχεια του Ησυχαστικού Κινήματος, αντίβαρο στις κακοδοξίες της Δύσης  του 18ου αιώνα. Ο Γεώργιος, όπως ήταν το κοσμικό Του όνομα, ανατρέφεται με επιμελημένη φιλολογική και θεολογική παιδεία και κτίζει και στερεώνει ένα ακέραιο πνευματικό φρόνημα. Έτσι, απορρίπτει τον γάμο και αναχωρεί για Ησυχασμό στη Ζάκυνθο όπου και μαθητεύει στον Ζακύνθιο μοναχό Παχώμιο Ρουσάνο (1508-1553), διαπρεπέστατο μύστη της Θεολογικής Επιστήμης, δριμύ κριτή της κατάπτωσης του κλήρου και του Αγίου Όρους και Ομολογητή που είχε εγκαταβιώσει στη Μονή Λειμώνος, στη Λέσβο, στο Άγιο Όρος και στον ευρύτερο χώρο της βόρειας Ελλάδας.

Ο Άγιος, μετά την ολιγόχρονη παραμονή του στη Ζάκυνθο, θα επισκεφθεί τις περιώνυμες Μονές του Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων, του Οσίου Μελετίου Κιθαιρώνος, του Οσίου Λουκά Βοιωτίας, Μετεώρων Μακεδονίας και της Θράκης και Κωνσταντινούπολης και τέλος το Άγιον Όρος όπου και περιεβλήθη το μοναχικό σχήμα, λαμβάνοντας το όνομα Γεράσιμος. Στο Άγιον Όρος ο Θείος Γεράσιμος αφοσιώθηκε στην αδιάλειπτη προσευχή και άσκηση, διέμεινε σε Ιερές Σκήτες και τέλος εγκαταβίωσε σε σπήλαιο πλησίον της Σκήτης της Αγίας Άννης. Κατά την τριετή και πλέον παραμονή του στο Άγιον Όρος, έφθασε σε απαράμιλλο ύψος αρετής. Κατόπιν επισκέφθη τους Αγίους Τόπους και τα άμωμα και πανίερα προσκυνήματά Τους. Το 1538 έφθασε στην Ιερουσαλήμ όπου ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Γερμανός του έδωσε το ιερό διακόνημα του κανδηλανάφτη στον Πανάγιο Τάφο του Κυρίου και κατόπιν τον χειροτόνησε διάκονο και πρεσβύτερο. Κατά τη δωδεκαετή παραμονή του στην Ιερουσαλήμ επισκέφθηκε τη Συρία, την Αντιόχεια, την Αλεξάνδρεια, την έρημο της Θηβαΐδος και το Θεοβάδιστο Όρος Σινά, ενώ μιμούμενος τον ίδιο τον Κύριο αποσύρθηκε στο Σαραντάριο Όρος, όπου υπήρχε περιώνυμη Μονή, για να νηστεύσει σαράντα ημέρες. Εκεί ήρθε αντιμέτωπος με άπειρους διαβολικούς πειρασμούς και έλαβε από τον Θεό τη θαυματουργική χάρη να θεραπεύει τις ασθένειες και να εκδιώκει τα δαιμόνια.

Μετά την καρποφόρα δωδεκαετή παραμονή του στην Ιερουσαλήμ, αναχωρεί με τις ευλογίες του Πατριάρχου Γερμανού για την Κύπρο και μετά για την Κρήτη. Εκεί ενίσχυσε το θρησκευτικό συναίσθημα και την πίστη των κατοίκων της ιστορικής Μεγαλονήσου, οι οποίοι διώκονταν από τους Λατίνους για το ορθόδοξό τους φρόνημα. Στην Κρήτη ο άγιος αναζήτησε σπηλιές και ερημικές δυσπρόσιτες τοποθεσίες στις επαρχίες Κυδωνίας, Αποκορώνου και Κισάμου του νομού Χανίων, για να μονάσει τέλος Νοτιοδυτικά του Αποκορώνου. Εκεί δύο χιλιόμετρα νοτίως του χωριού Μόδι πάνω από τον Πλατανιά Χανίων, όπου σήμερα υπάρχει ο σπηλαιώδης ναός του Αγίου Γεράσιμου, ανεγερμένος το 1933 στην πλαγιά ενός λόφου καλυμμένος από αρχαίο ελαιώνα, ήταν το περιώνυμο σπήλαιο, στο οποίο ασκήτευσε σκληρά ο Άγιος. Ο Άγιος Γεράσιμος εγκαταβίωσε επίσης και σε σπήλαιο στην περιοχή Κυδωνίας, πλησίον του χωριού Βρύσες. Στην Αγιοτόκο Κρήτη, πολυάριθμοι εμπερίστατοι και ευλαβείς άνθρωποι κατέφευγαν στον θεοφόρο ασκητή για θεία βοήθεια, ανακούφιση και πνευματική κοινωνία. Το ασκητήριο έγινε πολύ γνωστό, γι’ αυτό και από την Κρήτη μεταβαίνει στη Ζάκυνθο, αναζητώντας περισσότερη ησυχία και αφοσίωση στην εσωτερική εργασία του. Αποσύρεται σε απόκρημνη τοποθεσία στη Μονή του Αγίου Γεωργίου Κρημνών. Απέκτησε στο νησί φήμη αγιότητος, αφού σύμφωνα με την παράδοση υπήρξε ο πνευματικός πατήρ του πολιούχου και προστάτου της Ζακύνθου Αγίου Διονυσίου (1547 -1622).

Ο Μεγάλος Ασκητής Γεράσιμος το 1555 και από μεγάλη αγάπη για την Άσκηση, θα εγκαταβιώσει στην νήσο της Κεφαλληνίας σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη χρονική στιγμή κατά την οποία οι Ενετοί προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να υποτάξουν τους κατοίκους του νησιού, να τους προσηλυτίσουν στον Παπισμό και να αποδυναμώσουν την ορθόδοξη πίστη. Στην νήσο της Κεφαλληνίας θα εδραιώσει την ορθή πίστη με λόγο και έργο. Στην Κεφαλονιά θα εγκαταβιώσει σε ένα σπήλαιο, νοτιοδυτικά του Αργοστολίου στη θέση Σπήλια στην περιοχή Λάσση Αργοστολίου. Θα κοιμάται πάνω σε μια πέτρα και σε μια στέρνα θα μαζεύει σταγόνα-σταγόνα το νερό που έσταζε από τον βράχο. Στο σωζόμενο μέχρι σήμερα σπήλαιο, διέμεινε πέντε έτη. Σε σύντομο χρονικό διάστημα το σπήλαιο έγινε τόσο δημοφιλές, ώστε πλήθος κόσμου κατέφθανε για να καθοδηγηθεί πνευματικά και να ακούσει τον σωτήριο λόγο του. Κατόπιν θα μεταβεί στην κοιλάδα των Ομαλών, πλησίον του χωριού Βαλσαμάτα και στους πρόποδες του Αίνου, του υψηλότερου βουνού της Κεφαλονιάς. Εκεί θα σταματήσει την ασκητική Του περιπλάνηση για την ανακάλυψη του ερημικότερου και ασκητικότερου τόπου, αφού θα βρει τον απόλυτο προορισμό του, το επίγειο κατοικητήριό του. Στην ερημική αυτή περιοχή υπήρχε ερειπωμένη μονή αφιερωμένη στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, γνωστή με την προσωνυμία «Αγία Ιερουσαλήμ», η οποία είχε ανεγερθεί στον χώρο, όπου είχε ευρεθεί θαυματουργικώς παλαιότατη εικόνα της Θεομήτορος, φέρουσα την επιγραφή «Santa Maria Hierusalem». Στην περιοχή των Ομαλών το 1560, ο θεοφόρος ασκητής ακλόνητος, δυνατός, μειλίχιος και πράος, παρά τις σκαιότατες δοκιμασίες και τα εμπόδια, με πλήρη εμπιστοσύνη και αφοσίωση στον Θεό, ανατρέπει τις διώξεις Του, αναγκάζει τους διώκτες Του με την πνευματική Του στάση να ζητήσουν συγνώμη και να γίνουν πολύτιμοι συμπαραστάτες και αρωγοί του. Αξιοσημείωτο είναι ότι, σύμφωνα με κάποιες ιστορικές πηγές, ο Άγιος σύρθηκε ακόμη και στα δικαστήρια, τα οποία όμως τον δικαίωσαν.

Μετά από αυτές τις δοκιμασίες οικοδομεί το κλέος της Κεφαλληνίας και όλης της Ελλάδας, τη Μονή της «Νέας Ιερουσαλήμ», γυναικεία Μονή που εδραίωσε τον γυναικείο μοναχισμό στο νησί και αναδείχθηκε πνευματικός φάρος. Κατεύθυνε πνευματικά, με ασκητικό φρόνημα και βιωτή τη Μονή δεκαεννιά συναπτά έτη. Δεκαεννέα έτη απαρασάλευτης ασκητικής διδασκαλίας, νουθεσίας και φροντίδας, εγρήγορσης και επαγρύπνησης για τη μοναστική αδελφότητα. Διόρισε ιερέα για να τελεί καθημερινά τις ιερές ακολουθίες και να εξομολογεί, ώστε η πνευματική ζωή της νήψης και της προσευχής στο Άγιο αυτό κοινόβιο να είναι εναργής και ενεργή, ζώσα και αδιάλειπτη.

Συνέχισε τον τρομερό σκληρό πνευματικό Του αγώνα, αφού και στη Μονή ζούσε κάτω από τη γη έχοντας το ασκητήριό του, ένα σκοτεινό υπόγειο, σκαμμένο κάτω από την αυλή της Μονής. Εκεί επιδιδόταν σε ολονύχτιες προσευχές και σε σκληρές νηστείες, κηρύττοντας αδιάλειπτα το Ευαγγέλιο του Χριστού. Κατέστη η ένσαρκος  ελπίδα και παρουσία του Γένους, η ασπίδα απέναντι στον Παπισμό.

Ο Θείος Ασκητής Γεράσιμος, προαισθανόμενος ότι θα αποχαιρετούσε την παρούσα ζωή και θα αναχωρούσε, προαισθανόμενος την κοίμησή Του, κάλεσε τις μοναχές και αφού τις νουθέτησε για τελευταία φορά, επαναλαμβάνοντας τη φράση: «Τεκνία εἰρηνεύετε ἐν ἑαυτοῖς καί μή τά ὑψηλά φρονεῖτε», παρέδωσε το πνεύμα του στον Πανάγαθο Θεό, τον Οποίο τόσο πολύ αγάπησε και υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή. Εκοιμήθη σε ηλικία 70 ετών, στις 15 Αυγούστου 1579, κατά την ημέρα της εορτής της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου. Μετά την εκδημία του ενδύθηκε ο Άγιος με τα ιερά του άμφια, τα οποία και φέρει μέχρι σήμερα στο φυλασσόμενο εντός της περίτεχνης λάρνακας, ιερό του άφθαρτο σκήνωμα. Της εξοδίου Ακολουθίας προέστη ο Επίσκοπος Κεφαλληνίας Φιλόθεος Λοβέρδος και το ιερό του σώμα ενταφιάσθηκε πλησίον του τοίχου του ναού της Μονής.

Στο μεταξύ, επί δύο χρόνια μετά την ταφή, οι μοναχές της Μονής έβλεπαν στον ύπνο τους τον Άγιο. Το παράδοξο αυτό γεγονός σε συνδυασμό και με επιτελεσθέντα θαύματα, όπως η διάσωση από πνιγμό μέσα στο πηγάδι της Μονής μιας δαιμονιζόμενης χάρη στη θαυματουργική επέμβαση του Αγίου, παρακίνησαν τις μοναχές να ζητήσουν να γίνει η εκταφή του ιερού σκηνώματος. Έτσι επί των ημερών του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίου του Β΄ (1536 – 1595), ο οποίος έδωσε και τη σχετική άδεια και ευλογία, αφού η Μονή ήταν Πατριαρχικό Σταυροπήγιο, και με την παρουσία του Πατριαρχικού Εξάρχου, Μητροπολίτου Φιλαδελφείας, Γαβριήλ Σεβήρου (1577 -1616), έγινε η ανακομιδή του ιερού σκηνώματος στις 20 Οκτωβρίου 1581, δηλαδή δύο χρόνια και δύο μήνες από την ημέρα της ταφής του. Το λείψανο του Αγίου βρέθηκε εντελώς άφθορο και ευωδιάζον! Οι παπικοί Ενετοί θορυβήθηκαν από το γεγονός και έδωσαν διαταγή να ταφεί ξανά, ώστε να συμπληρωθούν 3 χρόνια. Αλλά και με τη νέα εκταφή βρέθηκε άφθορο και ευωδιάζον! Γι’ αυτό αποφασίστηκε να μην ταφεί ξανά, αλλά να τεθεί σε λάρνακα μέσα στο καθολικό της Μονής. Ο πιστός λαός είχε την βεβαιότητα ότι ο Μέγιστος Ασκητής τους Γεράσιμος είναι Άγιος, προτού ακόμα καταταγεί επίσημα από την Εκκλησία στο Αγιολόγιό Της. Γι’ αυτό συνέρρεαν πλήθη στη Μονή για να αγιαστούν από το τίμιο λείψανό του και να ζητήσουν τη βοήθειά του. Η αγιοκατάταξή του έγινε επί Πατριαρχίας Κυρίλλου Λουκάρεως (1620-1638) μετά από εμπεριστατωμένες αναφορές. Συνυπέγραψε και ο Επίσκοπος Κεφαλληνίας, Ζακύνθου και Ιθάκης, Παχώμιος, και πολλοί κληρικοί και μαθητές του Αγίου. Ο Πατριάρχης ανέθεσε στον λόγιο Θεόφιλο Κορυδαλλέα την σύνταξη σχεδίου Πατριαρχικού Σιγιλλίου με το οποίο ο Άγιος γράφτηκε στις αγιολογικές δέλτους της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας με εορτασμό της μνήμης του την 16η Αυγούστου και εορτασμό της ανακομιδής του τιμίου σκήνους του την 20ή Οκτωβρίου. Τρία χρόνια μετά την αγιοκατάταξη του Αγίου (το έτος 1625), τυπώθηκε στο Λονδίνο με επιμέλεια και δαπάνη του Επισκόπου Ιερεμίου η πρώτη βιογραφία του Αγίου βάσει της οποίας ο Ιερομόναχος Μητροφάνης ο Ναύπλιος συνέταξε την πρώτη Ακολουθία του Αγίου που τυπώθηκε στην Βενετία το 1704. Άλλη Ακολουθία συνέταξε ο Ζακύνθιος Ιερέας Νικόλαος Γαβριηλόπουλος που εκδόθηκε στην Βενετία το 1718, ενώ στις μέρες μας Ακολουθία και έτερα υμνογραφήματα συνέταξε ο Άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, Γέροντας Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, ο υμνογράφος. Η Μητρόπολη Κεφαλληνίας γιορτάζει τον Άγιο Γεράσιμο από τις 16 έως τις 23 Αυγούστου και από τις 20 έως τις 26 Οκτωβρίου. Κατά τις ημέρες αυτές, ο Άγιος παραμένει όρθιος μέσα στην κρυστάλλινη λειψανοθήκη και μπροστά στην νότια θύρα του Ιερού Βήματος. Στις 16 Αυγούστου και στις 20 Οκτωβρίου λιτανεύεται έως τον Μεγάλο Πλάτανο και τοποθετείται επάνω στο Πηγάδι. Τότε συμβαίνει το εξής παράδοξο: υπερχειλίζει το νερό του πηγαδιού και ο πλάτανος χαμηλώνει τα κλαδιά του. Έτσι, οι πιστοί παίρνουν νερό για αγίασμα και φύλλα για φυλακτά. Στις 23 Αυγούστου και στις 26 Οκτωβρίου λιτανεύεται ως τα αλώνια. Τότε θεραπεύονται πολλοί ασθενείς, ιδιαίτερα μάλιστα δαιμονισμένοι.

Ξεχωριστή τιμή απολαμβάνει ο Άγιος Γεράσιμος στην ιστορική και ευλογημένη γενέτειρά του, τα Τρίκαλα Κορινθίας, όπου μέχρι σήμερα σώζεται ο περίφημος Πύργος των Νοταράδων. Εκεί ανεγέρθηκε τη δεκαετία του 1960, με τη συνδρομή και των απανταχού της Γης ευρισκομένων Ξυλοκαστρινών, ο βυζαντινού ρυθμού μετά τρούλου μεγαλοπρεπής ιερός προσκυνηματικός ναός του Αγίου. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι σε πολύ μικρή απόσταση από το Ξυλόκαστρο οι γονείς του Αγίου Γερασίμου διατηρούσαν κτήματα. Στον χώρο αυτό σώζεται μέχρι τις ημέρες μας ο ιερός ναός του Αγίου Γερασίμου, ο οποίος σύμφωνα με την υπάρχουσα επιγραφή στην εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα ανεγέρθηκε με τη συνδρομή της οικογένειας Νοταρά το έτος 1622, κατά το οποίο έγινε και η επίσημη ανακήρυξη του Αγίου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο ιερός ναός του Αγίου Γερασίμου Ξυλοκάστρου κοσμείται με ωραιότατα ψηφιδωτά, οι δε φορητές εικόνες του μαρμάρινου τέμπλου είναι έργα του αειμνήστου ζωγράφου Φωτίου Κόντογλου. Στην ευλογημένη και αγιοτόκο κορινθιακή γη ο εκλεκτός γόνος των Τρικάλων Κορινθίας, Άγιος Γεράσιμος, τιμάται  με ομώνυμο ενοριακό ναό στο χωριό Λέχαιο, ενώ στην περιοχή του Λουτρακίου κτίσθηκε το 1968 ύστερα από θαύμα του Αγίου ένα εκκλησάκι επ’ ονόματί του. Το ναΰδριο αυτό αποτέλεσε την απαρχή για τη μετέπειτα ίδρυση γυναικείου ησυχαστηρίου με το όνομα του Αγίου, όπου το 1998 θεμελιώθηκε το νέο περικαλλές καθολικό προς τιμήν του θαυματουργού προστάτου και εφόρου του ιερού ησυχαστηρίου, Αγίου Γερασίμου, το οποίο και εγκαινιάσθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2008 υπό του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κορίνθου, κ. Διονυσίου. Επ’ ονόματι του Αγίου Γερασίμου τιμάται επίσης και το μετόχιο της Ιεράς Μονής Προφήτου Ηλιού Ζαχόλης Κορινθίας, το οποίο βρίσκεται στα Μεντουριάνικα Δερβενίου, χειμερινό οικισμό της τέως κοινότητας Χελυδορίου (Κούτου).

****************************************************************************

Τα θαύματα του Αγίου Γερασίμου

 

Του Αρχιμ. Αντίπα Νικηταρά, Δρ. Θ.

(Εκφωνηθείσα στο Μ. Εσπερινό στο Ιερό ησυχαστήριο Αγίου Γερασίμου - Λουτρακίου την 20η Οκτωβρίου 2024).

Ο Άγιος και μακάριος θαυματουργός Πατήρ ημών Γεράσιμος, ο νέος Ασκητής των μεγάλων για τον Χριστό αγώνων, διδάσκει έμπρακτα ότι, σε αντίθεση με τον δυτικό Χριστιανισμό, οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας με την ασκητική στάση ζωής ενεργοποιούσαν τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και φώτιζαν τον νου. Τον Θεόν ευκλεώς δόξαζαν, με το δυναμισμό των θαυμάτων τους και με την παροχή των ιαμάτων. Οι Θεόληπτοι και Θεοφόροι Πατέρες δίδασκαν, σκέφτονταν και ενεργούσαν ασκητικά, γι’ αυτό και μετέφεραν τον Κύριο ζώντα και αναστάντα παντού και πάντα σε μια αιώνια ζωντανή παρουσία. Η παρουσία του Αγίου Γερασίμου είναι παρουσία θαυμαστή της Χάριτος. Τα θαύματα του Αγίου Γερασίμου πιστοποιούν την παρουσία του Αγίου Πνεύματος:

1^ο θαύμα: Η λύση της ανομβρίας (16ος αιώνας)

Όταν η Κεφαλονιά αντιμετώπισε το οξύ πρόβλημα της ανομβρίας και οι κάτοικοι με παρακλήσεις και λιτανείες παρακαλούσαν ανεπιτυχώς να λήξει η παρατεταμένη περίοδος της ανομβρίας, τότε ως έσχατη λύση κατέφυγαν στον Άγιο Ασκητή Γεράσιμο με δάκρυα στα μάτια. Ο Άγιος από βαθιά ταπείνωση τους είπε ότι δεν είναι άξιος να ζητήσει από τον Θεό τέτοια χάρη, διότι είναι αμαρτωλός. Οι απελπισμένοι όμως κάτοικοι επέμεναν να τους βοηθήσει και τότε ο θεοφόρος ασκητής γονάτισε και με δάκρυα στα μάτια παρακάλεσε τον Θεό να ευσπλαχνισθεί τον ταλαιπωρημένο από την ανομβρία λαό και να στείλει την πολυπόθητη βροχή. Ο Κύριος άκουσε μόνο την προσευχή του Αγίου, του Μεγάλου Ασκητού, και έδωσε λύση στο φοβερό πρόβλημα της ανομβρίας με παρατεταμένες βροχοπτώσεις.

 

2^ο θαύμα: Η βοήθεια του Αγίου στη ναυμαχία του Κορινθιακού κόλπου (16^ος αιώνας)

Ο Άγιος, παρόλο που ήταν πράος και σεμνός, με φρόνημα ειρηνικό, ασκητικός στη ζωή του, συνέπασχε με τους ορθοδόξους που υπέφεραν και γι’ αυτό ενίσχυε το φρόνημα των αγωνιζομένων υπέρ της Ορθοδοξίας που αντιμετώπιζαν την επιθετική προσηλυτιστική προπαγάνδα των Λατίνων και ταυτόχρονα δέχονταν, πέρα από τον εξισλαμισμό, συνεχή κι αιμοσταγή πλήγματα από τους Οθωμανούς. Στις αρχές του Ιουλίου του 1571 ο Άγιος έζησε τα γεγονότα επιδρομής του υπό οθωμανική μοίρα στόλου εναντίον της Κεφαλονιάς. Κατ’ εκείνα τα χρόνια η Κεφαλονιά βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Ενετών, οι οποίοι μάχονταν την Ορθόδοξη Εκκλησία και προκαλούσαν στον λαό διχασμό.

Ο Σουλτάνος Σελίμ Β΄, υιός του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, είχε επιβάλλει την παρουσία του στην Μεσόγειο καταλαμβάνοντας την Κύπρο, αιματοκυλώντας τα χριστιανικά κράτη και αναστατώνοντας την Δύση. Ο χριστιανικός στόλος, υπό τη γενική διοίκηση του Δον Ιωάννη του Αυστριακού, κατέφθασε στη Νάπολη στις 14 Αυγούστου του 1571 και στη συνέχεια στην Κεφαλονιά. Ακολούθως, ο ενωμένος στόλος κατευθύνθηκε προς τον Πατραϊκό Κόλπο, όπου και συναντήθηκε με τον μέχρι τότε αήττητο οθωμανικό στόλο. Στις 7 Οκτωβρίου 1571, ο χριστιανικός στόλος αντιμετώπισε τον οθωμανικό στόλο στην είσοδο του Κορινθιακού Κόλπου, όπου έμελλε να υποστεί πανωλεθρία. Σώθηκαν 35 από τα 280 πλοία τους, σκοτώθηκαν οι 30 από τις 47 χιλιάδες άνδρες του και αιχμαλωτίσθηκαν 15.000! Ο χριστιανικός στόλος είχε 8 χιλιάδες νεκρούς και απώλεσε μόνο 15 γαλέρες. Την καταστροφή του τουρκικού στόλου συμπλήρωσε νυκτερινή καταιγίδα με μεγάλη τρικυμία στη θαλάσσια περιοχή, η οποία έπληξε τα τουρκικά πλοία που είχαν διαφύγει στα ανοικτά, εκ των οποίων σώθηκε μόνο η αλγερινή ναυαρχίδα. Η ναυμαχία αυτή ήταν το τέλος των επιδιώξεων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας για μια έξοδο στον Ατλαντικό.

Ο μαθητής του Αγίου, Ιωάννης Τσιμάρας, έλαβε μέρος ως κυβερνήτης πλοίου στη Ναυμαχία και φεύγοντας για να πολεμήσει ζήτησε την ευλογία του Αγίου. Τότε ο Άγιος, το εκλεκτό αυτό σκεύος του Αγίου Πνεύματος, απομακρύνθηκε από την Μονή και ανέβηκε στο βουνό όπου γονάτισε με τα χέρια υψωμένα στον ουρανό προσευχόμενος εκτενώς να απαλλάξει τα Χριστιανικά πλήθη από τη λαίλαπα του Ισλάμ και για την αίσια έκβαση της ναυμαχίας. Γνώριζε ότι, αν χανόταν η μάχη αυτή και νικούσε η οθωμανική αλαζονεία, όλη η Ευρώπη θα έπεφτε στα χέρια τους, αλλάζοντας την ροή της ιστορίας. Έτσι, η νίκη των Χριστιανών, είχε υψίστη ιστορική σημασία για τους λαούς της Ευρώπης. Από την εκστατική αυτή προσευχή κατέβασε τα χέρια του μόνο όταν επέστρεψε το πρώτο πολεμικό πλοίο αναγγέλλοντας τη νίκη του ενωμένου Χριστιανικού στόλου. Την θαυματουργή αυτή δύναμη της προσευχής του Αγίου πιστοποιούν τέσσερις από τις διασωζόμενες ιστορικές εικόνες του. Σε αυτή του Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Φαρακλάτων, που βρίσκεται κάτω από την ξυλόγλυπτη κορνίζα, ο Άγιος ιστορείται γονατιστός και προσευχόμενος με χέρια ημιανυψωμένα. Έτσι, ο Άγιος Γεράσιμος με την προσευχή του βοήθησε στην νίκη.

 

3^ο θαύμα: Η συλλειτουργία με τον π. Γεράσιμο (20^ος αιώνας)

Όταν ο π. Γεράσιμος συλλειτούργησε με τον Άγιο Γεράσιμο σε αγρυπνία στο μοναστήρι στον Άγιο Γεράσιμο, ο ιερέας Γεράσιμος ήταν μόνος στο ιερό, ενώ οι άλλοι ιερείς ήρθαν αργότερα. Το εκκλησίασμα όμως αναστατωμένο έβλεπε ολοκάθαρα στο ιερό να παρευρίσκεται και ένας ψηλότερος ιερέας στην Ωραία Πύλη. Υπήρξε τότε αναστάτωση και μεγάλη κινητικότητα και βγήκε ο νεωκόρος, Θόδωρος Μεσσάρης, από το ιερό και τους είπε ότι ο ιερέας  π. Γεράσιμος ζητάει να μην μιλούν καθόλου. Κατόπιν ο ιερέας διάβασε το Ευαγγέλιο με τρόπο συγκλονιστικό και σε συγκεκριμένη στιγμή ανέβασε ψηλά την φωνή του και ακούστηκε: «Ἐγὼ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή. Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, κἂν ἀποθάνῃ, ζήσεται• καὶ πᾶς ὁ ζῶν καὶ πιστεύων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ ἀποθάνη εἰς τὸν αἰῶνα». Στο δε κήρυγμά του γύρισε με φωνή τρεμάμενη από συγκίνηση στον Άγιο Γεράσιμο και είπε: «Ο Άγιός μας, ο Άγιός μας, εάν και άπνους φαίνεται, όμως ζει, ζει, ζει!» (Διήγηση πνευματικού τέκνου π. Γερασίμου).

 

4^ο Θαύμα: Η εμφάνιση του Αγίου στον Άγιο Πορφύριο

Ο Άγιος Πορφύριος ζούσε τον Άγιο Γεράσιμο. Ο Άγιος Γεράσιμος, ο θαυματουργός, ο νέος ασκητής, η Τρισμεγίστη αυτή κορυφή της ορθοδοξίας μας ήταν φίλος του Αγίου Γέροντος Πορφυρίου. «Μια φορά πήγα στο κελί του, μας αφηγείται πνευματικό Του τέκνο. Ήταν 19 Οκτωβρίου, αργά το απόγευμα. Τον διέκοψα χωρίς να το θέλω, γιατί βρισκόταν εκείνη την ώρα στην Κεφαλονιά, όπου τελούνταν ο πανηγυρικός Εσπερινός στον Άγιο Γεράσιμο. Έβλεπε, όπως μου είπε, τους ιερείς, τους επισκόπους, τον κόσμο τον αναρίθμητο και άκουγε τις ψαλμωδίες». Μου περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια τι γινόταν εκείνη την ώρα στον Άγιο Γεράσιμο της Κεφαλονιάς.

Μίαν άλλη φορά, ημέρα της εορτής του Αγίου Γερασίμου, ο Μεγάλος της Ορθοδοξίας Άγιος Πορφύριος ευρίσκετο κλινήρης, λόγω των πολλών ασθενειών του. Ξαφνικά, παρουσιάζεται ενώπιον του, ολόσωμος, ο Άγιος Γεράσιμος! Οπότε, ο Άγιος Πορφύριος, που προηγουμένως δεν ήταν σε θέση να γυρίσει από το άλλο πλευρό, εξαιτίας των ισχυρών πόνων και της τρομερής σωματικής του αδυναμίας, εκτινάσσεται επάνω με τέτοια ευλυγισία και δύναμη που θα τον ζήλευε και ο καλύτερος αθλητής. Με ιδιαίτερο σεβασμό, άρχισε να βάζει μετάνοιες βαθιές, να υποκλίνεται, να σταυροκοπιέται, να προσκυνάει και να συνομιλεί με τον πολυαγαπημένο του Άγιο Γεράσιμο για πολλή ώρα. Μια πνευματική του θυγατέρα, η οποία την ώρα εκείνη διακονούσε τον Γέροντα, παρακολουθούσε άναυδη και σιωπηλή από απόσταση ολίγων μέτρων όλα τα διαδραματισθέντα, χωρίς να μπορεί να δώσει καμία εξήγηση! Γιατί έβλεπε και άκουγε τον Άγιο Πορφύριο να προβαίνει σε όλες τις προηγούμενες ενέργειες, αλλά δεν έβλεπε τον αποδέκτη των ενεργειών αυτών, αλλά ούτε έβλεπε, ούτε άκουγε τον συνομιλητή του, που δεν ήταν άλλος από τον Άγιο Γεράσιμο, και κυριολεκτικά είχε σαστίσει! Όταν ο Άγιος Πορφύριος τελείωσε τη συνομιλία με τον θαυματουργό Άγιο Γεράσιμο, της εφανέρωσε και της διηγήθηκε τα πάντα και της έδωσε εντολή να μην αποκαλύψει τίποτε απ' όσα είδε και άκουσε, πριν κοιμηθεί! Ήλθε να με δει και να μ' ευχαριστήσει που τον αγαπάω, της είπε. Κι ευωδίασε ο τόπος.

Ο Κύριος, μας λέει ο Άγιος Παΐσιος, οικονόμησε να μείνει άφθαρτο το Λείψανο του Μεγάλου Ασκητού Γερασίμου, για να βοηθηθούν οι άνθρωποι. Και βλέπετε πως τα έχει οικονομήσει ο Θεός! Επειδή η Κέρκυρα, η Κεφαλονιά και η Ζάκυνθος είναι κοντά στην Ιταλία και εύκολα οι άνθρωποι θα μπορούσαν να παρασυρθούν από τον Καθολικισμό, έβαλε φράγμα στον Πάπα με τον Άγιο Σπυρίδωνα, τον Άγιο Γεράσιμο και τον Άγιο Διονύσιο. 

****************************************************************************

Ὁ ἉΓΙΟΣ ἉΜΦΙΛΟΧΙΟΣ ΩΣ ἘΞΟΜΟΛΟΓΟΣ

Τοῦ πρώην Πατριαρχικοῦ Ἐξάρχου Πάτμου Ἄρχιμ. Ἀντίπα Νικηταρά,

Δρ. Θεολογίας

 (Εκφωνηθείσα στον Ιερό Ναό Αγίου Νείλου Πειραιώς την 5η Οκτωβρίου 2024).

v  Εἰσαγωγή

 

Στὸν Ὅσιο Εἰρηνοποιὸ Γέροντα Ἀμφιλόχιο:

 

Ἡ μάνα μου μὲ ὁδήγησε σιμὰ Σοῦ τότε

κι ἐσὺ μὲ πῆρες στὰ φτερὰ Σοῦ χαριτωμένε ἀσκητή!

 

Πέταξες ἀητὲ σὲ οὐρανοὺς δικούς Σου

δὲν εἶχαν ὀξυγόνο εἶχαν ἀγάπη καὶ χαρά

 

Ἡ παιδικὴ καρδιά μου δὲν ἄντεχε ἐκεῖνο τὸ γιορτάσι

κι ἄρχισε γρήγορα νὰ κτυπᾶ πλημμυρισμένη ἀπὸ εἰρήνη.

 

Σὰν εἶδε ὁ Ὅσιος τὴ δύναμιν τῆς ψυχῆς μου

μετρίασε τὸ ὕψος ὅσο ν' ἀντέχει τὸ παιδικὸ κουράγιο.

 

Πέταξες προσευχόμενος σὲ ὕψη δυσανάβατα

τόσο ψηλὰ ποὺ ἔβλεπαν τὸ μέλλον

 

Μὲ μάτια ὁλόλαμπρα μὲ πρόσωπο γλυκὸ ἄρχισε

Χωρὶς φόβο νὰ προφητεύει γιατί ἄκουγε

«ναὶ ἔρχομαι ταχύ!»

 

Τότε πλησίασαν τὰ ἄγρια πουλιά

γιὰ ν' ἀπολαύσουν τὴ γαλήνη.

Μέσα στὴν παιδικὴ τότε ψυχή μου

σμιλεύτηκε ἡ εἰρηνικὴ αἰώνια μορφή Σου.

 

Ἡ μητέρα μου γνωρίζοντας βιωματικά, ἄρα καὶ οὐσιαστικά, τὴν ἀνάγκη καὶ τὴν δίψα τῆς παιδικῆς μου ψυχῆς νὰ ἐπικοινωνήσει καὶ νὰ ὁδηγηθεῖ ἀπὸ τὴν ἀκέραια πνευματικὰ καὶ ἠθικὰ μορφὴ τοῦ Ὁσίου, μὲ ὁδήγησε στὸν Γέροντα Ἀμφιλόχιο, τὸν ἀνδρεῖον Ἀσκητὴν τῆς μακρᾶς παράδοσης τῆς Ἱερᾶς Νήσου Πάτμου, ἀλλὰ καὶ τὸ πνευματικὸ σέμνυμα καὶ ἐγκαύχημα τῆς Γεραρᾶς καὶ παλαιφάτου Μονῆς τοῦ Ἠγαπημένου Μαθητοῦ.

Ἀπὸ τὸ ἔτος 1968 ποὺ ἐπιστρέφουμε ἀπὸ τὴν Αὐστραλία στὴν Ἱερὰ Νῆσο, ἕως καὶ τὸν Μάρτιο τοῦ ἔτους 1970 ποὺ εἶναι καὶ ἡ τελευταία μου πνευματικὴ ἐπαφὴ μαζί του, ἐπισκεπτόμουν τακτικὰ τὸν Γέροντα μὲ τὴν μητέρα μου. Ἡ μητέρα μου, πνευματικὸ παιδὶ τοῦ Γέροντος ἀπὸ μικρᾶς ἡλικίας, ἦταν ὑποτασσομένη πὰσῃ φύσει ἀνθρωπὶνῃ διὰ τὸν Κύριον, μετὰ πάσης εὐλαβείας ὑποκλινομένη τοῖς ἐπισκόποις καὶ τοῖς ἁγίοις, σεβοῦσα τὸ πρεσβυτέριον, τιμῶσα τὸν κλῆρον, αἰδουμένη τὴν ἄσκησιν καὶ ἀριθμεῖ στὴν τάξη τῶν κατηχουμένων, ἐκ τῆς παρουσίας καὶ βιωτῆς τοῦ Γέροντος, πνευματικῶν γυναικῶν της Πάτμου. Εἶναι ἡ μαγιὰ ποὺ ἄφησε καὶ ἐνυπάρχει μέχρι σήμερα, ἡ παρακαταθήκη ἀλλὰ καὶ ἡ ζῶσα συνέχεια τοῦ ἔργου του.  Γιατί στὰ ἁπλὰ καὶ ταπεινὰ παιδιὰ τῆς Νήσου, στὶς κόρες καὶ τοὺς υἱούς του, στήριξε τὸ πνευματικὸ οἰκοδόμημα της.

 

v Ὁ Βίος τοῦ Ἁγίου 

 

          Ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος γεννήθηκε στὴν Πάτμο στὶς 13 Φεβρουαρίου τοῦ ἔτους 1889 ἀπὸ εὐλαβεστάτους γονεῖς, τὸν Ἐμμανουὴλ Μακρὴ ἀπὸ τοὺς Λειψοὺς καὶ τὴν Εἰρήνη Γαλάνη ἀπὸ τὴν Πάτμο.

Κατὰ τὴν τέλεση τοῦ μυστηρίου τοῦ θείου Βαπτίσματος ἔλαβε τὸ ὄνομα Ἀθανάσιος ἀπὸ τὸν ἀνάδοχό του καὶ θεῖο του, Μητροπολίτη πρώην Πηλουσίου Ἀμφιλόχιο Κάππο. Ἀπὸ βρεφικὴ ἡλικία ὁ Θεὸς κατέστησε αὐτὸν σκεῦος ἐκλογῆς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ σύμφωνα μὲ τὶς διηγήσεις τῆς μητέρας του, βρέφος, ἀλλὰ καὶ νήπιο, ἀρνιόταν νὰ λάβει τροφὴ τὴν ἡμέρα τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Παρασκευῆς.

Ἀπόφοιτος τοῦ Σχολαρχείου, φοιτᾶ ἕνα ἔτος στὸ ἱεροδιδασκαλεῖο τῆς Ἱερᾶς Ἀποκαλύψεως, διότι οἱ Τουρκικὲς Ἀρχὲς διακόπτουν τὴν λειτουργία τοῦ ἐκπαιδευτηρίου. Τὸ ἔτος 1906 σπρωγμένος ἀπὸ θεῖο πόθο καὶ ἀγάπη πρὸς τὸν Κύριο, σὲ ἡλικία μόλις 17 ἐτῶν, εἰσέρχεται δόκιμος στὴν (καθ' ἡμᾶς) Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου. Διακρίνεται γιὰ τὸν ζῆλο καὶ τὴν κατὰ Θεὸν προκοπὴ καὶ τὸ αὐτὸ ἔτος κείρεται ρασοφόρος μοναχὸς μετονομαζόμενος Ἀμφιλόχιος, πρὸς τιμὴ τοῦ ἀναδόχου του.

Πρὸς πνευματική του ὠφέλεια ἐπιδιώκει τακτικὴ ἐπικοινωνία μὲ ἐνάρετους ἡσυχαστὲς ποὺ ἐγκαταβιοῦν στὴν Πάτμο, ὅπως ὁ ἀσκητὴς Θεόκτιστος καὶ ὁ πνευματικὸς Μακάριος Ἀντωνιάδης ἀπὸ τὸν ὁποῖο κείρεται μεγαλόσχημος μοναχὸς σὲ ἡλικία 24 ἐτῶν στὸ κάθισμα τοῦ Ἀπολλώ.

Τὸ 1914 ἀσθενεῖ καὶ μεταβαίνει στὴν Ἀθήνα καὶ ἀπὸ κεῖ στὴν Αἴγινα, ὅπου συνδέεται πνευματικὰ μὲ τὸν Ἅγιο Νεκτάριο ἀπὸ τὸν ὁποῖο μυεῖται βαθύτερα στὴν ἡσυχαστικὴ παράδοση καὶ τὴν νοερὰ προσευχή.

Σὲ ἡλικία τριάντα ἐτῶν χειροτονεῖται διάκονος στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίου Νικολάου Κῶ ἀπὸ τὸν μητροπολίτη Κώου Ἀγαθάγγελο, στὴν συνέχεια πρεσβύτερος στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίου Σπυρίδωνος, στὸ Βαθὺ Σάμου, ἀπὸ τὸν μητροπολίτη Σάμου καὶ Ἰκαρίας Κωνσταντῖνο Βαντζαλίδη, ἐνῷ λαμβάνει τὸ Ἱερὸ ὑπούργημα τοῦ Πνευματικοῦ Πατρός. Τὸ στερρὸ μοναχικό του φρόνημα καὶ ὁ Ἱεραποστολικός του ζῆλος τὸν βοηθοῦν νὰ ἀναπτύξει Ἱεραποστολικὴ καὶ ποιμαντικὴ δράση στὰ πέριξ νησιά.

Κατὰ τὰ ἔτη 1926-1932 ὁρίζεται προϊστάμενός του Ἱεροῦ Σπηλαίου τῆς Ἀποκαλύψεως, ὅπου ἐκτελεῖ ἐπισκευὲς στὸ ναὸ κι ἐπιμελεῖται την ἁγιογράφησή του. Τὴν 14η Νοεμβρίου τοῦ 1935 ἐκλέγεται ἡγούμενος γιὰ δύο ἔτη στὴν κρίσιμη περίοδο τῆς Ἰταλοκρατίας, ἐνῷ παράλληλα ἱδρύει τὴν γυναικεία μονὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. Σύμφωνα μὲ τὴν ἡγουμένη Εὐστοχία μοναχή, ἡ ἵδρυση τῆς μονῆς ἦταν ἐπιθυμία τοῦ Γέροντα ὅπως «ἐκ τοῦ κέντρου αὐτοῦ μὲ ἐφόδια πνευματικὰ νὰ ἐργασθοῦν αἱ κατάλληλοι ἐκ τῶν μοναχῶν ἐν τῇ κοινωνίᾳ διὰ τὴν διάδοση τῆς χριστιανικῆς ἀλήθειας καὶ τὴν ἐξάσκηση τῆς φιλανθρωπίας». Ἡ ἐκλογή του δὲν ἦταν ἀρεστὴ στοὺς Ἰταλοὺς κατακτητές, γιὰ αὐτὸ καὶ τὸν ἐξορίζουν στὴν ἠπειρωτικὴ Ἑλλάδα, διαλύουν τὴν γυναικεία Ἱερὰ μονὴ καὶ τὸν ἀντικαθιστοῦν μὲ κάποιον ἔμπιστό τους.

          Ἀπὸ τὴν ἠπειρωτικὴ Ἑλλάδα ἀναπτύσσει ἄοκνο ἱεραποστολικὴ καὶ πνευματικὴ δράση, περιοδεύων πνευματικῶς σὲ Ἰωάννινα, Θεσσαλονίκη, Ἀθήνα, Σαντορίνη καὶ Κρήτη. Στὴν Κρήτη διορίζεται ἀπὸ τὸν τότε μητροπολίτη Τιμόθεον Βενέρη ὡς πνευματικὸς ὅλης τῆς Κρήτης. Τελικῶς ἀνακαλεῖται ἀπὸ τὴν ἐξορία καὶ ὑπηρετεῖ τὴν μονὴ τῆς μετάνοιας τοῦ ὡς πνευματικὸς καὶ Ἠγουμενοσύμβουλος. Ἀναδιοργανώνει τὴν γυναικεία μονὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ἐργάζεται γιὰ τὴν θρησκευτικὴ ἀνόρθωση τῆς Δωδεκανήσου ποὺ βάλλεται ἀπὸ τὸν καθολικισμὸ καὶ τὴν Οὐνία. Ἰδιαίτερη σχέση ἀναπτύσσει ὁ Γέροντας μὲ τοὺς μαθητὲς τῆς Πατμιάδος ἐκκλησιαστικῆς σχολῆς ὅπου τελεῖ τὸ μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Ἡ ἀκτινοβολία τῆς ἐξαγιασμένης προσωπικότητας τοῦ ἀσκεῖ εὐεργετικὴ ἐπίδραση στὶς ψυχὲς τῶν μαθητῶν. Δημιουργεῖ ἔτσι ἕνα ἀκόμη πνευματικὸ φυτώριο ἀπὸ νέους σπουδαστὲς ποὺ ἔχουν τὴν ἔφεση τῆς ἀφιέρωσης στὸν Κύριο. Ταυτοχρόνως, μεριμνᾶ γιὰ τὶς θεολογικὲς σπουδὲς τῶν βλαστῶν τοῦ φυτωρίου τοῦ σὲ διάφορα πνευματικὰ κέντρα τῆς ὀρθοδόξου ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀλλὰ καὶ τῆς ἀλλοδαπῆς. Σήμερα, οἱ ἄλλοτε αὐτοὶ εἶναι σημαντικοὶ διάκονοι τῆς μητρὸς Ἐκκλησίας.

Ὁ πλοῦτος τῆς ἀγάπης του ὅμως δὲν ἐκδηλώνεται μόνο στὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ ἰδιαίτερη εἶναι ἡ ἀγάπη του πρὸς τὰ δένδρα καὶ μὲ δική του πρωτοβουλία δενδροφύτευσης πεύκων καὶ κυπαρισσιῶν, ἡ νῆσος Πάτμος εἶναι σήμερα ἀπὸ τὶς πιὸ κατάφυτες περιοχές. Προσπάθησε νὰ φυτέψει καὶ κέδρους, ἀλλὰ δὲν ἀναπτύσσονταν ὅπως τὰ ἄλλα δέντρα. Ἀπὸ αὐτὰ τὰ δέντρα, κατὰ τὴν παράδοση, ἔγινε καὶ ὁ Σταυρὸς τοῦ θεανθρώπου Ἰησοῦ.

Ἡ ἐποποιία τῆς ζωῆς του τελειώνει, ὁ ἴδιος λαμβάνει μήνυμα ἀπὸ τὸν Κύριο γιὰ τὴν ἀναχώρησή του καὶ ὡς τὴν τελευταία στιγμὴ εὐλογεῖ τὰ τέκνα του καὶ παραγγέλνει τὴν ἀνάγκη καλλιέργειας τῆς νοερᾶς προσευχῆς: «Παιδιά μου καλλιεργήσετε τὴν εὐχήν. Αὐτὴ ἐγέμισεν τὸν Παράδεισον ἀπὸ τόσον Ἁγίους ἀνθρώπους. Παρακάλεσα τὸν Κύριον νὰ σᾶς δώση τὸ χάρισμα τῆς εὐχῆς. Δὲν ἔχω ἄλλο δῶρον νὰ σᾶς δώσω. Θέλω αὐτό, ποὺ τὸ θεωρῶ ὡς πιὸ πολύτιμον, νὰ σᾶς τὸ παραδώσω».

Τὴν 16ην Ἀπριλίου τοῦ ἔτους 1970 κατόπιν ὀλιγοήμερης ἀσθένειας ἀλλὰ συνεπεία χρονίων νοσημάτων ἀπὸ τὰ ὁποῖα κατατρυχόταν ἀναπαύθηκε ἐν Κυρίῳ σὲ ἡλικία 81 ἐτῶν. Σύμφωνα μὲ τὴν ἐπιθυμία του ἐνταφιάστηκε στὸ κοιμητήριο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. Μετὰ παρελεύσεως 10 ἐτῶν ἀπὸ τὴν κοίμησή του, στὶς 19/09/1980, ἔγινε καὶ ἡ ἀνακομιδὴ τῶν τιμίων λειψάνων του καὶ ἡ ἐναπόθεσή τους σὲ ξύλινη λάρνακα στὸ ὀστεοφυλάκιο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς. Ἡ εὐωδία καὶ ἡ θαυματουργία τους δίνουν ἔκδηλα σημεῖα ἁγιότητος. Στὶς 29/8/2018 ἁγιοκατατάχθηκε ἐπισήμως ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

 

v Τὸ Μυστήριον τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως

 

Ἡ ὑποστατικὴ πορεία τοῦ ἀνθρώπου μέσα στὸν ἁγιαστικὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας ξεκινᾶ μὲ τὴν προσωπικὴ μετάνοια. Ἡ προσωπικὴ μετάνοια ἐπισφραγίζεται ἀπὸ τὴ μυστηριακὴ πράξη τῆς Ἐξομολόγησης ποὺ ὁρίζει τὴν ἀποκατάσταση, τὴν ἐπανακοινωνία, τὴν συνάντηση μὲ τὸν Τριαδικὸ Θεό.

Τὸ Μυστήριο τῆς Ἱερᾶς ἐξομολογήσεως εἶναι πράξη ποὺ καταγράφεται ἤδη ἀπὸ Παλαιὰ Διαθήκη [1] ὅπου καὶ τελεῖται καὶ τελειοῦται μὲ τὸ βάπτισμα Ἀλλὰ καὶ στὴν Καινὴ Διαθήκη [2] ποὺ ἑδραιώνεται μὲ τοὺς Ἀποστόλους.

Τὸ ἱερὸ Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως ἐξελίσσεται διαχρονικὰ ἀπὸ δημόσια, συνακτικὴ πράξη στὶς πρωτοχριστιανικὲς κοινωνίες σὲ κατὰ πρόσωπον κοινωνία, σὲ ὑποστατικὴ ἕνωση θεοῦ καὶ ἀνθρώπου, σὲ ἐπανακοινωνία μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου καὶ Χριστοῦ [3], μὲ διάμεσο τὸν Λειτουργό, τὸν ἱερέα ποὺ ἐνεργοποιεῖ τὶς ἐνέργειες τῆς χάριτος [4]. Δυστυχῶς κάτω ἀπὸ τὴν πολλαπλῆ ἐπίδραση καὶ ἐπιρροὴ τῆς δυτικῆς μηχανιστικῆς, γραμμικῆς καὶ ἀπόλυτης νόησης, τὸ ratio ποὺ στρεβλώνει τὸν ἀρχαιοελληνικὸ Λόγο καὶ τὸν εὐτελίζει σὲ μέσο ἐπικυριαρχίας, τὸ ἱερὸ Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως χτυπήθηκε σφοδρὰ καὶ κατέληξε κάποιες φορὲς νὰ μὴν ὑφίσταται.

Αἰτία ἦταν ἡ ἐπέλαση τῆς δυτικῆς, ἀκραία νομοκανονικιστικής, Βιβλικῆς καὶ τελικὰ αὐτοδιακαιωτικὴς καὶ αὐτοσωτήριας σκέψης καὶ πράξης ποὺ εἰσέβαλε στὴν Ἑλληνορθόδοξη Ἐκκλησία καὶ τὴν ταλάνιζε διαχρονικά, ὅπως ταλάνιζε ὁριζόντια καὶ κάθετα τὴν Ἀνατολικὴ καὶ ζῶσα Ὀρθόδοξο Παράδοση διαστρέφοντας μὲ τὴν προτεσταντικὴ ἠθικολογία τὸ Ὀρθόδοξο Δόγμα. Αὐτὸ τὸ κλίμα ἐπικρατοῦσε καὶ τὴν Ἐποχὴ τοῦ Ἁγίου μας, τοῦ νέου Κολλυβὰ Πατέρα Ἀμφιλοχίου.

 

v Ἡ ἐποχὴ τοῦ Ἁγίου Ἀμφιλοχίου

 

Ἡ ἐποχὴ ποὺ ὁ Ἅγιος μᾶς ἀρχίζει καὶ πραγματώνει τὴν ἀναγέννηση τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως καὶ παράλληλα τὴν ἀνασύσταση τῶν ἱερῶν Μυστηρίων καὶ κυρίως τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου τῆς Ἐξομολογήσεως, ὡς νέος Κολλυβὰς Πατέρας εἶναι ἡ ἐποχὴ τοῦ στυγνοῦ καὶ χείριστου προτεσταντικοῦ εὐσεβισμοῦ.

Εἶναι ἡ ἐποχὴ ποὺ ὁ δυτικὸς τρόπος ζωῆς συχνὰ ἀντιτίθεται στὶς κοινωνικὲς καὶ πολιτικὲς ἀρχές, ὅπως ἡ δικαιοσύνη, ἡ ἀλληλεγγύη καὶ ἡ ἀγάπη, δημιουργῶντας ἐντάσεις μὲ τὴν παραδοσιακὴ Ὀρθοδοξία. Οἱ θεολογικὲς σπουδὲς ὀργανώνονται κατὰ τὰ γερμανικὰ προτεσταντικὰ πρότυπα, ἡ θεολογικὴ παιδεία καὶ ἡ Ἐκκλησία κρατικοποιοῦνται καὶ ἀκολουθοῦν τὴν παράδοση τοῦ ἠθικοῦ σχολαστικισμοῦ καὶ τοῦ θεολογικοῦ ὀρθολογισμοῦ.[5]

Ἡ πίστη γίνεται διανοητικὴ, εὐρωπαϊκὴ ὑπόθεση. Ἡ Θεολογία ἀποκόβεται ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωὴ καὶ οἱ ἀπόφοιτοι ἱερεῖς μεταδίδουν στὶς ἐνορίες τους θεολογικὴ γνώση χωρὶς ἐκκλησιαστικὴ ἐμπειρία, ἁγιοπατερικὸ καὶ ἐκκλησιαστικὸ βίωμα καὶ πίστη.[6]

Ἡ ἐποχὴ τοῦ Ἁγίου εἶναι μιὰ ἐποχὴ ποὺ βάλλονται τὰ μοναστήρια, μὲ πολιτικὴ παρέμβαση, ἀπομακρύνονται κληρικοὶ καὶ μοναχοὶ ἀπὸ τὴν Ἐκπαίδευση, βάλλεται ἡ ἐκκλησιαστικὴ Παράδοση καὶ ζωὴ καὶ γίνεται προσπάθεια ἀποϊεροποίησης τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ αὐτὸ ὄχι μόνο στὴν ἰταλοκρατούμενη Δωδεκάνησο, ἀλλὰ σὲ ὅλο τὸν Ἑλλαδικὸ χῶρο καὶ ὄχι μόνο.

Εἶναι μιὰ ἐποχὴ ποὺ ἡ Ἁγία Γρὰφὴ θεωρεῖται τὸ μοναδικὸ κριτήριο ἀξιολόγησης καὶ ἐξομβελίζεται ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἡ Σωτηρία δὲν εἶναι ἀποτέλεσμα ἀτομικῆς πίστης καὶ ἰδιωτικῆς σχέσης μὲ τὸ Θεό. Στὸ ἀποκορύφωμα τῆς πλάνης ἑδραιώνεται στὸν πιστὸ ἡ ἀντίληψη ὅτι χριστιανὸς εἶναι αὐτὸς πὸὺ χάρη τοῦ ἀτομικοῦ τοῦ συμφέροντος ἐργάζεται, ἀποκτᾶ χρήματα, τοκίζει, κερδίζει καὶ δὲν καταναλώνει καὶ ἀποταμιεύει γιὰ νὰ ἐπενδύσει.

Στὸν Ἑλλαδικὸ χῶρο τὸ πνεῦμα αὐτὸ ἐπεκράτησε στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰῶνα καὶ κυριάρχησε σὲ ὅλες τὶς ἑπόμενες δεκαετίες. Ὡς ἀντίστιξη καὶ ἀντίσταση, ὡς ἀντίφωνο σὲ ἔσχατες καὶ χαλεπὲς μέρες θὰ ἐμφανιστεῖ ὁ Πύργος τῆς Ὀρθοδοξίας Ἀμφιλόχιος, ὁ Ἅγιος.

 

v Ὁ Γέροντας ὡς Πνευματικὸς Πατέρας καὶ ἐξομολόγος

 

Τὸ ἔτος 2010 ἡ ἔκδοση τοῦ ἐορτολόγιου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου ἦταν ἀφιερωμένη στὸ μακαριστὸ προηγούμενο τῆς καθ' ἡμᾶς Ἱερᾶς Μονῆς Ἅγιο Ἀμφιλόχιο. Στὸν τότε πρόλογο σημείωνε ἕνα ἀγωνιζόμενο πνευματικὰ τέκνο του, ὁ τότε Δημήτριος Ἀρχωντώνης καὶ ὁ νῦν Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος ποὺ συνεδέθει μὲ τὸν Ὅσιο Γέροντα ὅταν ἦταν φοιτητής της Χάλκης:

«Ο Κύριος ποτέ δεν είναι φειδωλός  ακένωτες (ανεξάντλητες) δωρεές του. Κι ο Όσιος Γέρων Αμφιλόχιος δια της ασκητικής ανδρείας, της αδιαλείπτου προσευχής και συνόλου της ευεκτικής εργασίας ετόλμησεν, εζήτησεν και επέτυχεν του χαρίσματος. Εντός αυτού θαλερώς επενεργούσε  η δροσοβόλος καύσις της νοεράς προσευχής. Εξ ων έπαθεν, έμαθεν, εδίδαξεν, ενέπνευσεν και παρέδωκεν τοις μετ' αυτού και τοις επιγενομένοις δια λόγου και έργων αγάπης  άρτον ζωοποιών, βρώσιν άφθαρτον, ύδωρ ζών, θησαύρισμα αγαλλιάσεως... Συνελόντ' ειπείν ούτος «ο μηδέν έχων» κατείχε τα πάντα, εφόσον ήτο αφοσιωμένος εις την νήψιν, την προσευχήν, την άσκησιν, την ποδηγεσίαν ψυχών. …Εξαιρέτως δε η Χριστοειδής αυτού αγάπη συνέθλιβε τας προσωπικάς ανάγκας αυτού και των μετ' αυτού ενώπιον των ακανθωδών προβλημάτων του λιμώττοντος πληρώματος της εκκλησίας και των εις αυτών καταφευγόντων πιστών.»

          Ὁ Γέροντας ὑπῆρξε ἄνδρας ἀσκητικῆς ἀνδρείας, ἐμποτισμένος μὲ πίστη ἀκλόνητη καὶ μὲ σταθερὰ προσήλωση στὶς παραδόσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Τὸ στερρὸ θεμέλιο τοῦ ἦταν ἡ δροσοβόλος καύση τῆς νοερᾶς προσευχῆς τὴν ὁποία καὶ ἀσκοῦσε νυχθημερὸν καὶ τὴν ὁποία εἶχε διδαχθεῖ ἀπὸ τὸν Ἅγιο Νεκτάριο [7], ἀλλὰ καὶ ἡ ἀπόλυτη ἐναρμόνιση μὲ τὸ βαθὺ πνευματικὸ κλίμα τῶν Κολλυβάδων Πατέρων, καθὼς ἐντρύφησε σὲ αὐτὴν ἀπὸ τὴν ἀναστροφὴ τοῦ μὲ τὸν Κολλυβὰ ἀσκητὴ Μακάριο Ἀντωνιάδη στὸ Κάθισμα τοῦ Ἀπολλώ.

Ἡ ὑψοποιὸς ταπείνωση, ἡ διφυὴς ἀγάπη πρὸς τὸ Θεὸ καὶ τὸν πλησίον, ἡ ἀγωνιστικὴ ὀρθόδοξος βιωτή Του, ἡ ἑκούσια σταύρωση καὶ ἡ ἀπόλυτη νέκρωση τοῦ ἑαυτοῦ του χαράσσονται σὲ ὅλη τὴν πανίερη Βιωτή Του. Ἡ θεία Χάρις ἀλλοιώνει ἐσωτερικὰ κι ἐξωτερικὰ τὴν φυσικὰ εὐειδῆ μορφή του καὶ τὴν κάνει ἀγαπητὴ καὶ προσηνῆ σὲ ὅλους. Κυρίως ὅμως ἀλλοιώνει τὴν καρδιά του. Γίνεται ἔτσι ὄργανο τοῦ Ἅγιου Πνεύματος, μεσίτης καὶ πρεσβευτὴς εἰς τύπον Χριστοῦ ὁδηγῶντας τις ἐμπεπιστευμένες ψυχὲς ἀπὸ τὰ πάθη στὴν ἀπάθεια καὶ στὴν ἐν Χριστῷ ἐλευθερίᾳ. Μία εἶναι ἡ ἀποστολή του, ἡ διακονία τοῦ μετανοημένου ἁμαρτωλοῦ καὶ ἡ ἐπανένωσή Του μὲ τὸν Χριστό. Μιμεῖται τὸν καλὸ Ποιμένα. Μὲ χαρακτηριστικὰ τὴν ἀγάπη, τὴν στοργή, τὴν αὐταπάρνηση καὶ τὴν αὐτοθυσία, ἐξέρχεται κυριολεκτικὰ καὶ μεταφορικὰ πρὸς ἀναζήτηση τοῦ πλανηθέντος προβάτου. Διατρέχει ξηρά, διαπλέει θάλασσα.

«Ἦταν Κυριακὴ μετὰ τὸ πέρας τῆς Θείας Λειτουργίας. Ὁ Γέροντας εἶχε ἕνα κάθισμα σεζλὸνγκ καὶ σὲ αὐτὸ ἦταν ἀνακεκλιμένος μετὰ τὴν Θ. Λειτουργία (ἀπὸ ἄσκηση, γιὰ νὰ μὴν ξαπλώσει στὸ κρεβάτι), προσηλωμένος στὴν καλλιέργεια τῆς εὐχῆς. Ἀκούει τότε καθαρά: «Πήγαινε στὴν Ἰκαρία νὰ σώσεις τὴν Ἑλένη». Δὲν ἔδωσε σημασία στὴ φωνὴ γιατί τὸ θεώρησε πειρασμικό. Ὅταν ὅμως ἄκουσε τὴν φωνὴ καὶ δεύτερη καὶ τρίτη φορά, χωρὶς ἀναβολὴ σηκώνεται. Παίρνει τὸ πρῶτο πλοῖο γιὰ Ἰκαρία καὶ κατευθύνεται στὸ λιμάνι. Ἐκεῖ βλέπει μιὰ γυναῖκα νὰ τρέχει. Φωνάζει τὴν ἄγνωστη γυναῖκα μὲ τὸ ὄνομά της «Παιδί μου, Ἑλένη, στάσου!» Ἡ γυναῖκα στρέφεται στὸν Ἱερωμένο «Συγχώρεσέ με Πάτερ. Μὲ προλάβατε, θὰ αὐτοκτονοῦσα, ἤμουν ἀπελπισμένη γιατί πέθανε ὁ ἄντρας μου». «Παιδί μου, δὲν θέλω νὰ ἀπελπίζεσαι. Ἐγὼ θὰ εἶμαι κοντά σου. Ἀπὸ δῶ καὶ πέρα ἐγὼ θὰ εἶμαι ὁ πνευματικός σου πατέρας».

Ἡ πολύωρη καὶ πολυήμερη ἡ ἐπίπονη προσφορὰ στὸν ἄνθρωπο καταγράφεται στὴν Ἐπιστολὴ πρὸς τὴ δασκάλα Καλλιόπη Γούναρη, μετέπειτα Ἡγουμένη Εὐστοχία: «Ἀπὸ τὴ Λέρο ἕως τὴν Πάτμο μὴ ρώτᾷς. Φουρτούνα καὶ βροχή. Εἰς τὰς 10 τῆς νὺκτὸς εὑρισκόμεθα εἰς τὸν λιμένα. Βρὸχὴ ἀπελπιστική. Μετὰ κόπου ἐξῆλθον καὶ ἐβρεχόμην ἀνερχόμενος πὲζὸς ἕως τὴν μονήν. Ὅλὰ τὰ φορέματά μου ἦσαν ὡσὰν νὰ τὰ ἔβγαλες ἀπὸ τὴν θάλασσαν.» Ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη γιὰ τὰ παιδιά του δὲν τὸν ἀφήνει ἤσυχο: «Τίποτα δὲ σκέφτομαι παρὰ τὸν Χρὶστὸν καὶ τὴν πνευματικὴ μου οἰκογένεια. Τ’ ἀγαπῶ τὰ παιδιὰ μοῦ μὲ μὶὰ ἀγάπη ἀνώτερη τοῦ σαρκικοῦ πατέρα... Γράφουν ὅμως ψέματα ὅτι ἐγὼ τὰ τρέφω. Εἶμαι πτὼχὸς καὶ πάντοτε πεινασμένα τὰ ἔχω, ἀλλὰ εἶναι πολὺ κὰλὰ παιδιὰ καὶ διὰ τοῦτο μὲ ἀγαποῦν χὼρὶς νὰ ἔχουν τίποτε ἀπὸ ἐμένα. Τίποτε ἄλλο παρὰ μόνo μὶὰ «τρὲλὴ» ἀγάπη ἔχω γι’ αὐτὰ καὶ φαίνεται αὕτη τὰ θερμαίνει.»

Ὁ Γέροντας ἀγαπητικὰ ἐπιδένει τὰ ψυχικὰ τραύματα καὶ τὶς ἠθικὲς πληγὲς μὲ στοργή, εὐσπλαχνία, κατάνυξη γιὰ σωφρονισμὸ κατὰ Θεόν. Γίνεται περιάκουστος καὶ περιζήτητος ἐξομολόγος. Ὁ Γέροντας Παῦλος Νικηταράς , ὁ πρωτόκλητος καὶ πιστὸς υἱός του καταγράφει στὸ βιβλίο τοῦ «Ὁ Γέροντας Ἀμφιλόχιος Μακρὴς» τὴν ἰδιαίτερη κλίση τοῦ Γέροντα ὡς ἐξομολόγου σὲ μιὰ περίοδο ποὺ οὔτε πνευματικοὶ πατέρες μὲ τὸ χάρισμα ἐξομολόγησης ὑπῆρχαν, ἀλλὰ οὔτε ἐτελεῖτο κἂν τὸ Ἱερὸ Μυστήριο: «Ἡ ὅλη πολιτεία τοῦ Γέροντα ἀφήνει νὰ καταφανεῖ πόσο πολὺ ὁ ἀείμνηστος ποθοῦσε τὴν σωτηρίαν τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου. Θὰ σκιαγραφήσουμε τὸν τρόπο τῆς ἐπαφῆς τοῦ Γέροντα μὲ τὸν ἐξομολογούμενο, ὅπως τὴν μαρτυροῦν ἀπὸ προσωπικὴ ἐμπειρία τὸ πνευματικά του τέκνα. Πρῶτα-πρῶτα ἀποσκοποῦσε στὸ σεβασμὸ καὶ τὴν ἐμπιστοσύνη τοῦ ἀνθρώπου ποὺ προσήρχετο στὸ μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Στὰ μάτια τοῦ ἐξομολογουμένου ὁ πνευματικὸς πατέρας ἐφαίνετο πραγματικὸς μύστης καὶ λειτουργὸς τοῦ Ἱεροῦ τούτου μυστηρίου. Εἶχε τὸ διορατικὸ χάρισμα μαζὶ μὲ τὴν πατερικὴ ἀρετὴ τῆς διακρίσεως, ὥστε ἔκανε τὸ χριστιανὸ νὰ μπορεῖ ν' ἀποκαλύπτει τὰ ψυχικά του τραύματα καὶ νὰ ποθεῖ τὴ θεραπεία ἀπὸ τὸ μικρόβιο τῆς ἁμαρτίας. Ἀγαποῦσε τὸν ἁμαρτωλὸ μὲ ἀγάπη ὁμοίωμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Ἀγαποῦσε τοὺς μεγάλους ἁμαρτωλούς, γιατί ἤξερε ὅτι ἦταν πολὺ δύσκολο κατόρθωμα νὰ μετανοήσουν αὐτοὶ ποὺ εἶχαν χρόνια ψυχικὰ πάθη, ἀπὸ τοὺς ὀλιγώτερο πληγωμένους ἀπὸ τὰ βέλη τῆς ἁμαρτίας. Ἀκολούθησε στὴν περίπτωση αὐτὴ τοὺς διακριτικοὺς «γέροντας» πού, ὅπως λέει ὁ Ντοστογέφσκι, «βάζουν στὴν καρδιὰ τοὺς ἐκεῖνον ἀκριβῶς ποὺ εἶναι πιὸ ἁμαρτωλὸς καὶ ἀγαπᾶνε περισσότερο ἀπ' ὅλους ἐκεῖνον ποὺ ἁμάρτησε περισσότερο».[8]

Ἔκλαιε μετὰ κλαιόντων καὶ ἔχαιρε μετὰ τῶν χαιρόντων. Αὐτὸ ἦταν ποὺ δημιουργοῦσε στενὸ σύνδεσμο μὲ τὰ πνευματικά του τέκνα. Ὁ κάθε ἕνας ἐσκέπτετο πῶς δὲ θὰ πλήγωνε ξανὰ τὴν καρδιὰ τοῦ Γέροντα καὶ ἐπρόσεχε στὴν καθημερινή του ζωὴ νὰ ἀποφεύγει τὶς κακοτοπιές. Ἐκεῖνο ποὺ ἔλεγε συχνὰ ὁ Γέροντας στὸν ἁμαρτωλό: «ξέχασε τὶς ἁμαρτίες σου, ὁ Χριστός μας τὶς διέγραψε ἀπὸ τὸ βιβλίο τῆς ζωῆς», ἔδινε ἀφάνταστο θάρρος στὸν ἐξομολογούμενο, ἑδραίωνε τὴν πίστη του στὸ σωτῆρα Χριστὸ καὶ ἔκανε ἀμετακίνητο τὸ δρόμο τῆς ἀρετῆς.»

Ἡ ἀδελφότητος θεολόγων "Ζωή", ζητῶντας τὴν συνεργασία μαζί του, ἀπευθύνεται στὸν Ἡγούμενο τῆς Μονῆς: «Παρακαλῶ ὅπως παράσχητε εἰς τὸν εἰρημένον Πατέρα Ἀμφιλόχιον ἄδειαν ἀπουσίας ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς εἰ δυνατὸν τρίμηνον ὅπως χρησιμοποιήσωμεν αὐτὸν διὰ τὸν Ἱερόν της ἐξομοληγήσεως ἔργον. Διότι ἔχομεν τὴν ἐλπίδα, τοῦ Κυρίου συνεργοῦντος, οὐχὶ μικρὰ προκύψει ὠφέλεια». Καὶ ἄλλη χριστιανικὴ ἀδελφότης ἀπὸ τὰ Ἰωάννινα «ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς» ἐκφράζει εὐχαριστίες γιὰ τὴν ἀποστολὴ τοῦ ἁγίου Γέροντος Ἀμφιλοχίου ὡς ἐξομολόγου. Ἱεραποστολικὲς ἀδελφότητες, εὐσχήμονες μητροπολῖτες, διαπρεπεῖς ἱερεῖς, διαπρέποντες στὴν ποιμαντορικὴ καὶ ἱερατικὴ διακονία, θεωροῦν ἀπαραίτητη τὴν παρουσία του ὡς ἐξομολόγου. Ὁ μητροπολίτης Ἰωαννίνων Σπυρίδων ποὺ ἀνεδείχθη κατόπιν ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος, ὁ μητροπολίτης Λήμνου Διονύσιος, ὁ μετέπειτα Τρίκκης καὶ Σταγών, ὁ ἐπίσκοπος Διοκλείας Κάλλιστος Γουέαρ, ὁ διευθυντὴς τῆς Πατμιάδος ἐκκλησιαστικῆς σχολῆς ἀρχιμανδρίτης Μελέτιος Γαλανόπουλος καὶ μετέπειτα μητροπολίτης Κυθήρων, ἐξομολογοῦνταν στὸν Γέροντα Ἀμφιλόχιο.[9]

Μιὰ ἄλλη πνευματικὴ μορφὴ τῆς Ἑλλάδος, ὁ καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς μονῆς Ζωοδόχου Πηγῆς, Λογγοβάρδας Πάρου, ὁ ὅσιος Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος, ἐξομολογοῦνταν καὶ γράφει γιὰ τὴν κοίμηση τοῦ πατρὸς Ἀμφιλοχίου Μακρὴ τὰ ἑξῆς: «Εὐχαριστῶ τὸν πανυπεράγιον καὶ πανάγαθον Θεὸν καὶ Πατέρα ἡμῶν τὸν ἕν οὐρανοῖς ὅστις ἐπλήρωσε τὸν πόθον μου καὶ τὴν ἐπιθυμίαν μου, ἢν εἶχον νὰ τὸν ἔβλεπον προσωπικῶς πρὶν ἀπέλθωμεν ἀμφότεροι τῶν προσκαίρων. Πρὸ εἰκοσαμήνου πληροφορηθεῖς ὅτι ἠσθένει... ἔσπευσα ἀεροπορικῶς καὶ ἔφθασα εἰς Ρόδον. Ἡ χαρὰ κι ἀγαλίασις ὅτε εἴδομεν ἀλλήλους ἦτο ἀπερίγραπτος, ἀλλὰ καὶ ἡ πνευματική μας ὠφέλεια διὰ τῆς ἐξομολογήσεως ἦτο μεγίστη, διότι ἀμφότεροι ἐξομολογήθημεν. Ἐπειδὴ καὶ ἡμεῖς ὡς ἄνθρωποι εἴμεθα ἁμαρτωλοί, μόνος γὰρ ἀναμάρτητος ἐστὶ ὁ Θεός» [10].

Ὁ ὅσιος Γέροντας εἶναι ἡ τύπωση αὐτῶν τῶν χαρισμάτων καὶ τῶν ἀρετῶν, ἰδιαιτέρως στὴ συμπεριφορὰ ποὺ καταδεικνύει στὰ πνευματικά του παιδιά. Κάποτε εὑρισκόμενος εἰς τὴν Ρόδον καὶ διακονούμενος τὴν ἐξομολόγησιν λαμβάνει νοερὰ μήνυμα ἀπὸ πνευματική του θυγατέρα ποὺ σπουδάζει στὴν Ἀθήνα ὅτι αὐτὴ πολεμεῖται ἀπὸ λογισμούς. Ἀμέσως δὲ χάνει καιρό, μὲ τὸ πρῶτο ἀεροπλάνο τῆς γραμμῆς ταξιδεύει εἰς Ἀθήνας μεταφέροντας μαζί του καὶ Ἱερὰ λείψανα γιὰ νὰ σώσει μία ψυχὴ ποὺ ὅπως καὶ κάθε ἄλλης ψυχῆς δὲν εἶναι ἀντάξιος ὅλος ὁ κόσμος «ὑπὲρ ᾖς ὁ Χριστὸς ἀπέθανε».

Στὸν ἀγῶνα κατὰ τοῦ ἀοράτου πολέμου θεωροῦσε ἀπαραίτητη τὴν τακτικὴ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Κύριο. «Ἡ νίκη θὰ εἶναι πάντοτε κοντά σου διότι θέλεις νὰ ἀκολουθήσεις τὸ Βασιλέα Χριστό. Ἕνα μόνο θέλω, τακτικὴ ἐπικοινωνία μ' Αὐτὸν μέσῳ τῆς προσευχῆς. Ἡ προσευχὴ εἶναι ἐκείνη ποὺ θὰ μᾶς φέρει πολὺ πλησίον Του. Τότε κάθε ἐπίθεσις τοῦ διαβόλου θὰ εἶναι μικρᾶς διαρκείας, διότι φοβεῖται ὁ ἐχθρὸς τὴν μεγάλην προστασίαν τοῦ Κυρίου. Ἡ προσευχὴ συνοδευομένη ἀπὸ τὴν προσοχὴν ἀποτελεῖ τὰς δύο πτέρυγας τῆς ψυχῆς.[11] Γιὰ νὰ ἀπολαύσεις τὶς χαρὲς τῆς πνευματικῆς ζωῆς, πρέπει νὰ καλλιεργήσεις μὲ ὅλη τὴ δύναμη τῆς ψυχῆς σου τὴν προσευχή, τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν σιωπή. Χωρὶς τὴν προσευχὴ δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ὑπομένεις, οὔτε νὰ σιωπᾶς. Μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ, αὐτὰ ἐφάρμοσα στὴ ζωή μου. Μᾶς βοηθοῦν νὰ ἔχουμε τὸν Χριστὸ κάτοικο στὴν καρδιά μας. Πρώτιστον καθῆκον στὸν Θεὸν εἶναι ἡ γλυκύτατη συνομιλία μ' αὐτὸ τὸ παντοδύναμο ὅπλο τῆς προσευχῆς, ἡ ἀναπνοὴ τῆς ψυχῆς», γράφει σὲ Ἐπιστολὴ Τοῦ σὲ πνευματικὸ Τοῦ τέκνο.

Κατὰ τὶς ἀρχὲς τὶς δεκαετίας τοῦ 1960, ὁ ἅγιος ἐξομολογοῦσε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίας Θεοδῶρας Θέσ/νίκης. Μέχρι σήμερα θυμᾶται ἡ ἀδελφὴ Ἀρσενία (Μικροκάστρου) τὴν ἐξομολόγηση τῆς ὡς φοιτήτρια. Ὁ ἅγιος Γέροντας καθιστὸς ὀρθός, ἀναπαυόμενος, συνομιλῶντας, ἐξομολογῶντας, συμβουλεύοντας, μετουσιώνει σὲ πράξη τὸ θεόπνευστο παράγγελμα τοῦ οὐρανοβάμωνος ἀποστόλου Παύλου, ἀδιαλείπτως προσεύχεται. Ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ στήριγμα τῆς ψυχῆς μας λέει, ἀνοίγει ὁδοὺς μετανοίας.[12]  Ἡ προσευχὴ κινεῖ τὸ Μυστήριο, τὴν ἐπανακοινωνία μὲ τὸν Κύριο καὶ τὸν πνευματικὸ Πατέρα . 

«Κρατῆστε ψηλὰ τὴ σημαία τοῦ Χριστοῦ γιὰ νὰ ἔχετε πάντα τὸ τηλέφωνο τοῦ Γέροντά σας, ὅπου καὶ ἂν εἶστε. Ἡ διάθεση ἡ δικιά σας μοῦ ἀνάβει φωτιά. Εἶναι σὰν νὰ μοῦ ρίχνετε κάρβουνα σ’ αὐτὸ ποὺ ὑπάρχει μέσα μου. Θέλω παιδί μου, νὰ ζεὶς γιὰ τὸ Χριστό, ὁλόκληρος νὰ δοθεῖς σ’ αὐτόν. Θέλω ὅταν τύχει ν’ ἀνοίξει κανεὶς τὴν καρδιά σου τίποτε ἄλλο νὰ μὴ βρεῖ, μόνο τὸ Χριστό».[13] «Γίνεστε παιδιὰ ποὺ κατοικεῖ ὁ Θεὸς στὴν καρδιά σας. Ἡ προσευχὴ ὅλα τὰ τακτοποιεῖ. Τὴ θάλασσα μπορεῖ νὰ τὴν περπατᾶς. Ἐκμηδενίζει τὶς ἀποστάσεις. Τὶς βουλήσεις τῶν ἀνθρώπων μεταβάλλει. Δίνει θάρρος, πίστη καὶ ὑπομονὴ στὴ ζωή μας πάντοτε».[14]

          Ἡ μεγάλη πνευματικὴ μορφὴ τῆς Πάτμου καὶ ἰδιαίτερα ἀγαπητὸ πνευματικό του τέκνο, ὁ Γέροντας Παῦλος Νικηταράς, καταγράφει μὲ σπαραγμὸ ἀπώλειας τὴν ἐναγώνια ἀναζήτηση καὶ διάσωση τοῦ πεπλανημένου ἁμαρτωλοῦ στὸν ἐπικήδειο λόγο του.

«Ἐπὶ ἥμισυ αἰῶνα ὑπηρέτησεν εὐόρκως τὸν Κύριον καὶ δὲν ἐφείδετο οὔτε κόπων, οὔτε θυσιῶν, προκειμένου νὰ ἀναζητᾶ τὸ ἀπολωλὸς εἰς τὰ ὄρη, εἰς τὰς χαράδρας, εἰς τὰς νήσους, εἰς τὰς ἐπαρχίας. Πότε εἰς Λέρον, πότε εἰς Κάλυμνον, πότε εἰς Κων καὶ Ρόδον καὶ Νίσυρον καὶ Κάρπαθον καὶ Σύμην.

Ὁ Ἱεραποστολικός του βίος ὁδήγησε αὐτὸν καὶ ἐκτὸς τῆς Δωδεκανήσου. Εἰς Ἀθήνας, εἰς Κρήτην, εἰς Θέσ/νίκην, εἰς Σαντορίνην, εἰς Κων/νπολιν, εἰς Ἰωάννινα. Πόσα πνευματικὰ τέκνα του δὲν ἐδρόσισαν τὶς ψυχές των ἀπὸ τὰ νάματα τῆς χριστιανικῆς του διδασκαλίας καὶ δὲν ἐχόρτασαν ἀπὸ τὸν οὐράνιο ἄρτον, τὸν ὁποῖον μὲ τόσην ἁπλότητα καὶ ὁλόφωτον σκέψιν ὡς ἄλλος παπουλάκος παρεῖχεν ὁ εὐλαβεῖς ἱερομόναχος Ἀμφιλόχιος... Ἔζησεν ὁσιακὸν βίον καὶ εἶχεν ὀσιάκήν τελευτήν. Ἐκδημήσας πρὸς Κύριον ἀφήνει δυσαναπλήρωτον κενὸν εἰς τὰ πνευματικά του τέκνα, ἀλλὰ καὶ παράδειγμα φωτεινὸν καὶ ἀείζωον εἰς τὰς ἐπερχόμενας γεννεάς[15].

Μιὰ ἐξομολόγηση κατὰ τὸ τέλος τοῦ 1953 στὰ Χανιὰ τῆς κ. Μαρίκας Κουφάκη καὶ τοῦ συζύγου τῆς Στεφάνου ἦταν ἡ ἀπαρχὴ γιὰ νὰ δημιουργηθεῖ τὸ Ἵδρυμα τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου Χανίων, Κρήτης. Ἐξομολογήθηκε ἡ κ. Μαρίκα τὸν καημό της ὅτι δὲν εἶχε παιδιὰ καὶ ὁ ἅγιος τῆς ἀπαντᾶ ἀμέσως: "Εὐλογημένη ὁ Θεὸς θέλει κάτι ἄλλο ἀπὸ σένα." "Τί θέλει Γέροντα;" "Νὰ πάρεις δύο ὀρφανά." Σιγά-σιγὰ ἔγιναν δεκάδες, καὶ μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς της, τὸ 2015, πάντρεψε μὲ προῖκα περίπου 300 κορίτσια!

Ὁ Ἅγιος ἐξῆρε ἰδιαίτερα τὴ δύναμη τῆς μετάνοιας καὶ τῆς μεταστροφῆς, τῆς ἐνδάκρυος ἐξομολογήσεως. Ὅμως τόνιζε ὅτι ἡ παραμονὴ τοῦ ἀνθρώπου σὲ θανάσιμη ἁμαρτία,η ἀναγωγή της σὲ συνήθεια ὁδηγεῖ στὴν ἀπώλεια. «Παιδιά μου προσέχετε μὴν ἁμαρτήσετε θανάσιμα ἔλεγε γιατί ἡ μετάνοια δὲν εἶναι καθόλου εὔκολη καρδιακὴ κατάσταση. Θημηθεῖτε τοὺς πειρασμοὺς τῆς μεγάλης Ἀσκήτριας Ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας ποὺ ἐπὶ δεκαεπτὰ χρόνια πολεμοῦσε μὲ τὶς ἐνθυμήσεις τοῦ πρότερου βίου της. Τότε ἔπεφτε μὲ τὸ πρόσωπο στὴ γῆ καὶ δὲν ἐγείρετο ἂν δὲν τὴν ἔλουζε το φῶς τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου καὶ μὲ δάκρυα παρακαλοῦσε γιὰ τὴ λήθη τῆς ζωῆς τῆς ἁμαρτίας. Τὸ ἀληθινὸ δάκρυ τῆς μετανοίας καὶ ἕνας κόμπος νὰ εἶναι εἶναι τόσο καυτερὸ ποὺ αὐλακώνει τὸ πρόσωπο τοῦ ἀνθρώπου . Αὐτὴ ἡ αὐλακιὰ μένει σὲ ὅλη του τὴ ζωή». Αὐτὰ τὰ πνευματικὰ λόγια μετέφερε τὸ ἐξαίρετο πνευματικό του τέκνο, ὁ μακαριστὸς Προηγούμενος Γρηγόριος Δοχειαρίτης.[16]

Ἡ διορατικότητά του ὡς πνευματικοῦ κατέστη πολλὲς φορὲς πρόδηλη. Γιὰ παράδειγμα, ἔλεγε κάποτε σὲ ἀνθρώπους ποὺ ἤθελαν νὰ ἐξομολογηθοῦν νὰ ἔλθουν τὴν ἑπόμενη ἡμέρα, γιατί καταλάβαινε ὅτι δὲν εἶχαν μετανοήσει. Προσευχόταν γι’ αὐτούς, ἑτοιμαζόταν ἡ ψυχή τους καὶ ἔπειτα γινόταν δεκτικὴ τῆς θείας χάριτος καὶ τῆς συγχώρεσης ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὸ μεγάλο αὐτὸ μυστήριο. Ὅταν τὸν ἐπισκέφθηκαν δυὸ ἀδελφὲς ἀπὸ τὴν Ἀθήνα, δέχτηκε μόνο τὴ μία στὴν ἐξομολόγηση. Στὴ δεύτερη ὅμως ἐπίσκεψή τους στὴν Πάτμο ὕστερα ἀπὸ δύο χρόνια ἐξομολογήθηκε καὶ ἡ ἄλλη ἀδελφή. Ἀφοῦ τῆς διάβασε τὴ συγχωρητικὴ εὐχή, τὸν ρώτησε:

-        Γέροντα, γιατι δὲν μὲ δέχτηκες πρὶν ἀπὸ δύο χρόνια;

-        Νὰ μὲ συγχωρεῖς, παιδί μου. Δὲν εἶχες τότε μετάνοια. Δὲν ἤσουν καθόλου ἕτοιμη γιὰ ἐξομολόγηση. Τώρα ἡ μετάνοιά σου εἶναι εὐπρόσδεκτη ἀπὸ τὸν Κύριο.

Ἐπίσης, ἕνας ἀπόφοιτος τῆς Πατμιάδας, ποὺ ὅσα χρόνια φοιτοῦσε στὴ σχολὴ εἶχε πνευματικὸ τὸν Ἅγιο, ἐπισκέφτηκε ξανὰ τὴν Πάτμο, γιὰ νὰ ἐξομολογηθεῖ. Ἀφοῦ ἐξαγορεύτηκε τὶς ἁμαρτίες του, ὁ Ὅσιος τοῦ εἶπε:

-        Μήπως, παιδί μου, ξέχασες κάτι ποὺ σοῦ συνέβη;

Καὶ τότε του διηγήθηκε τὸ συμβὰν λεπτομερῶς μὲ τόση παραστατικότητα, σὰν νὰ τὸ εἶχε ζήσει ὁ ἴδιος.

Μεγάλη ἦταν ἡ ἔκπληξη τοῦ πνευματικοῦ του παιδιοῦ, γιατί ἦταν ἀνθρωπίνως ἀδύνατο νὰ ἔχει μάθει ἀπὸ κάποιον τὸ γεγονὸς αὐτὸ καὶ θαύμασε τὸ χάρισμα τοῦ πνευματικοῦ τοῦ πατέρα[17].

 Ὁ Ἅγιος εἶχε τὸ χάρισμα νὰ γίνεται ἄμεσα ἀγαπητὸς ἀπὸ ὅλους ἀλλὰ καὶ νὰ μεταφέρει σὲ κάθε πνευματικὸ Τοῦ τέκνο τὴ μοναδικότητα καὶ τὸ ἀποκλειστικὸ προνόμιο τῆς πατρικῆς του ἀγάπης σὲ σημεῖο ποὺ νὰ νομίζει ὅτι τὸ ἀγαπᾶ περισσότερο ἀπ’ τὰ ἄλλα. Εἶχε ἐνσυναίσθηση, ἀπόλυτη ταύτιση, σωματικὴ καὶ ψυχικὴ καὶ πνευματικὴ μὲ τὸν ἐξομολογούμενο. Συνέπασχε, συμμετεῖχε στὴ θλίψη του

Ὁ ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης Τιμόθεος ἔλεγε ὅτι «ἦταν ὁ πνευματικὸς πατέρας ποὺ συγκινοῦσε καὶ γοήτευε». Σὰν μὲ ἀόρατα νήματα κρατοῦσε κοντά του τὶς καρδιές. Μὲ τὴν εὐγένειά του ἔφερνε σὲ φιλότιμο τὰ παιδιά του ποὺ σκεπτόταν πὼς νὰ μὴν πληγώσουν τὴν εὐαίσθητη καρδιά Του. Ἐπικοινωνοῦσε μὲ ὅλες τὶς ἡλικίες, μὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ ὅλα τὰ μήκη καὶ τὰ πλάτη τῆς γῆς. «Στὴν ἐξομολόγηση ξεκουραζόσουν, ἀκόμα καὶ πρὶν ἐπιχειρήσεις ν’ ἀνοίξεις τὴν καρδιά σου στὸν Γέροντα, γιατί σοῦ τὴν ἄνοιγε πιὸ μπροστὰ ἐκεῖνος μὲ τὸ πλατὺ πατρικό του χαμόγελο καὶ τὶς ἁπλὲς ἐρωτήσεις του, ποὺ ἦταν γεμᾶτες ἀπὸ ἀγάπη καὶ ἐνδιαφέρον», μαρτυρεῖ ὁ μητροπολίτης Γάνου καὶ Χώρας Ἀμφιλόχιος. [18]

Μὲ ἐξασκημένη την διόραση, τὴν πνευματικὴ ὅραση γνώριζε ὅλες στὶς ἁμαρτίες του ἐξομολογούμενου καὶ τὶς ἐκμαίευε μὲ λεπτότητα, σεβασμὸ καὶ πατρικὴ ἀγάπη. Σὲ ἐξομολογούμενους ποὺ προσέγγιζαν τὸ μυστήριο κοσμικά, μὲ ἄγνοια καὶ πολλὲς φορὲς μὲ θράσος καὶ ἀναίδεια ἀντέτεινε τὸν χαρισματικὸ λόγο, τὴν χαρισματικὴ σιωπή, τὴν ἁπλότητα, τὴν ἀθωότητα, τὴν ἀληθινὴ στοργὴ τοῦ πνευματικοῦ πατέρα.

Ἐφάρμοζε τὴν ἁγιοπατερικὴ παιδαγωγία τῆς ἐρήμου, τὴν ἀσκητικὴ τῶν νηπτικῶν Πατέρων, τὴν μετατροπὴ τῶν ψυχικῶν δυνάμεων σὲ πνευματικές, τὴ στροφὴ τοῦ ἀνθρώπου στὸ καλό. Σὲ πνευματικά του τέκνα ποὺ εἶχαν προχωρήσει πολὺ στὴν πνευματικὴ ζωὴ ζητοῦσε ταπεινὰ τὴν γνώμη τους γιὰ θέματα ποὺ τὸν ἀπασχολοῦσαν. Μάρτυς αὐτῶν τῶν περιστατικῶν ἦταν ἡ ἴδια ἡ μητέρα μου ποὺ τὴν ρωτοῦσε: «Εἰρήνη τί νὰ κάνω στὸ τάδε θέμα;»

Ἐνῷ γιὰ τὰ παραστρατημένα τέκνα του περίμενε τὴν ἐπιστροφή. «Δυστυχῶς, ἔλεγε, δυὸ (μοναχὲς) ἔχουν χάσει τὸν δρόμον. Δὲν παύω νὰ εὔχομαι γι’ αὐτὰ τὰ δύο πρόβατα τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι τόσον καλά, γρήγορα νὰ ἐπιστρέψουν στὴν μάνδρα Του. Ἐγὼ σὲ κάθε κτύπο ποὺ ἀκούω τρέχω μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι θὰ εἶναι ἐκεῖνες. Ὁ Θεὸς ἂς βοηθήσει νὰ γνωρίσουν τί εἶναι τὸ συμφέρον τῶν ψυχῶν τους», ἔγραφε.

Ὁ Ἅγιος ἔγινε ἐξομολόγος πολλῶν ἱεροσπουδαστῶν καὶ μετέπειτα ἀρχιερέων. Ὁ μητροπολίτης Ἰταλίας Γεννάδιος θυμόταν: «Κατὰ τὰς ἐξομολογητικὰς ἱερὰς συναντήσεις μὲ τὸν Γέροντα ἀμέσως μόλις μετετρέποντο εἰς δύναμιν καὶ καθαρὰν διάθεσιν, τὴν καρδίαν μου ἤγγιζεν ἀληθινὰ ἡ χάρις καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Ἐγενόμην ἄλλος ἄνθρωπος, ἠσθανόμην τὸν ἑαυτόν μου ἀσφαλῆ, ἔμπιστον καὶ ἕτοιμον νὰ διακονήσει καὶ νὰ θυσιασθεῖ διὰ τὴν Ἐκκλησίαν καὶ τὸν ἄνθρωπον. Ποτὲ δὲν μὲ κατεδίκασεν, ἀλλὰ τοὐναντίον τὴν ἁμαρτίαν κατεδίωξεν. Ἦτο ἀληθινὸς πατέρας καὶ μὲ συγκινοῦσε κάθε φορὰ ἡ ἀπέραντος καλωσύνη του. Ἡ ἀγάπη του καὶ ὁ παραμυθητικὸς στοργικὸς λόγος τοῦ μὲ ἀνέπαυαν μὲ ἀνέσταινον, μεεπλούτισαν κι μὲ ἰσχυροποίησαν εἰς τὰ ἐφηβικὰ καὶ ἀνδρικά μου χρόνια. Μὲ καθοδήγησεν εἰς τὸ ἅγιο θυσιαστήριο καὶ μὲ ἔμαθε τὴν ἀγγελικὴ συμπεριφορὰ τοῦ ἐξομολόγου πρὸς τὸν ἄνθρωπο».[19]

 

v  Τά Ἐπιτίμια

 

Τὰ ἐπιτίμια στὴν ἐξομολόγηση ποὺ ἐφάρμοζε ὁ Ἅγιος ἦταν παιδαγωγικὰ μέτρα. Ἦσαν εὐπρόσδεκτα ἀπὸ ὅλους, οὐδεμία ἀντίρρηση δὲν ἐπρόβαλε κανένας. Αὐτὸ φυσικὰ ὀφείλετο στὴ διορατικότητα τοῦ πνευματικοῦ πατρός. Δὲν ἔβαζε φορτία δυσβάστακτα στοὺς ὤμους τῶν ἀδυνάτων ἀνθρώπων. Ἐπρόσεχε προπαντὸς τὴν διάθεση καὶ τὸ ποιόν τοῦ προσερχόμενου χριστιανοῦ. Ἐγνώριζε νὰ ἀνοίγη διάλογο τόσο μὲ τοὺς μορφωμένους ὅσο καὶ μὲ τοὺς ἀμόρφωτους. Ἐνίοτε παρατηροῦσε ὁ πρωτόκλητος Υἱός Του, Ὁ γέροντας Παῦλος Νικηταρὰς ὅτι δὲν ἐδέχετο ὁρισμένους στὴν ἐξομολόγηση καὶ τοὺς ἔλεγε νὰ ἔλθουν ἄλλη ἡμέρα [20]. Ὁ Ἅγιος κατανοεῖ σὲ βάθος τὴν κατάσταση τῆς ψυχῆς τῶν πνευματικῶν του παιδιῶν καὶ βοηθᾶ στὴ θεραπεία.

Γι’ αὐτὸ ἡ γερόντισσα Εὐστοχία μετὰ τὴν κοίμησή του ἀπευθυνόμενη

στὶς ἀδελφὲς ἔλεγε: «Μᾶς ἤγάπά ὅλους, ἀλλὰ ὡς ἄριστος πνευματικὸς ἰατρὸς ἐγνώριζε νὰ παραμυθῆται τὰς ὀλιγοψύχους, νὰ τονώνει τὰς ἀδυνάτους νὰ συγκρατεῖ τὰς ἐχούσας αὐθορμησίαν, νὰ διεγείρει τὰς ραθυμούσας, νὰ ἀνακαλεῖ τὰς παρουσιάζουσας ἀνηκοϊαν, νὰ βοηθεῖ τὰς ἐμπίπτουσας εἰς πειρασμὸν ὡς γνώστης ἄλλωστε βαθὺς τῆς τακτικῆς τοῦ ἀοράτου πολέμου. Καὶ γενικῶς εἶχε τὸ μέγα χάρισμα νὰ ἀναπαύει ἑκάστην ἐξ ἡμῶν εἰς πᾶσαν περίπτωσιν».

 

v Γενικὰ Ἐπιτίμια

 

Τὰ Γενικὰ ἐπιτίμια ποὺ ἐφάρμοζε ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος ἦταν:

·       Ὡς ἐπιτίμιον ὁ ἅγιος προέτρεπε νὰ φυτεύουν δένδρα ἀνάλογα μὲ τὰ ἁμαρτήματα τοῦ ἐξομολογουμένου.

·       Θεωροῦσε παιδαγωγικὸ μέσον τὴν νηστείαν, γι' αὐτὸ ἔβαζε ἀνάλογο ἐπιτίμιον.

·       Τὶς μετάνοιες, ἐπίσης, ἀναλόγως μὲ τὰ ἁμαρτήματα, τὴν διάθεση καὶ τὴν κατανόηση τοῦ ἐξομολογουμένου.

·       Ἐπιτίμιον στὶς ἀδελφὲς νὰ βάζουν ἕναν σάκο καὶ νὰ στέκονται κάτω ἀπὸ τὸν πολυέλαιον.

·       Ἐξάσκηση τῆς σιωπῆς κατὰ τὶς νηστίσιμες ἡμέρες.

·       Ἐπιτίμιον σὲ ἐξομολογουμένη πλούσια ποὺ ἔκανε ἄμβλωση νὰ μεταμφιεστεῖ καὶ νὰ ζητιανεύει στὴν Ὁμόνοια καὶ τὰ ἔσοδα νὰ τὰ δίδει σὲ πολύτεκνη οἰκογένεια.

·       Σὲ ἄλλη ἐξομολογουμένη συνιστοῦσε νὰ πείσει δύο κοπέλες νὰ μὴν κάνουν ἄμβλωση.

·       Σὲ ἄλλον ἐξομολογούμενο προέτρεπε νὰ ὁδηγήσει δυὸ ἄλλους νέους σὲ ἐξομολόγηση.

·       Ἐπιτίμιον νὰ μὴν κοινωνήσει ἡ ἐξομολογούμενη, ἐὰν στὸν τοκετὸ ἔχανε τὸ παιδὶ ἀκουσίως κάποια. Ἐφάρμοζε τὸν κανόνα.

·       Ἐὰν ὁ ὑποψήφιος κληρικὸς εἶχε κώλυμα τοῦ ἔλεγε: "καλύτερα λαϊκὸς καὶ στὴν πόρτα τοῦ Παραδείσου παρὰ μὲ τὸ πετραχήλι καὶ στὴν Κόλαση’’. Καὶ δὲν τοῦ ἐπέτρεπε νὰ γίνει κληρικός.

·       Πρὸς τιμωρίαν ὁρισμένες φορὲς δὲν ἔδινε τὸ χέρι του γιὰ εὐλογία.

·       Ἐπιτίμια καὶ παρατηρήσεις ἔδινε κατὰ τὴν ὥρα τῆς Θείας Λατρείας. Ἐκεῖ μόνον ἦταν αὐστηρὸς πολύ. Γενικὰ ἦταν ἐπιεικὴς στὰ Ἔπιτιμια, δὲν ἐβαζε ποτε δυσβασταχτα φορτία. Ἔκανε προσευχὴ θερμη γιὰ τὸν ἁμαρτάνοντα.

 

v Μαρτυρίες

 

Ὡς τεκμήριο θεοφιλοῦς καὶ ἀγαπητικῆς παρουσίας τοῦ Ὁσίου Πατέρα μας ὡς πνευματοφόρου Ποιμένα καὶ ἐξομολόγου παραθέτουμε μαρτυρίες πνευματικῶν του τέκνων:

 

Γεώργιος Παπαζάχος, Ἐπίκουρος Καθηγητὴς τῆς Ἰατρικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν: Ἐπρόκειτο πραγματικὰ γιὰ ἕναν ἅγιο Γέροντα. Τὸν συναντοῦσα στὴν Πάτμο, ὅπου μόναζε, ἀλλὰ καὶ στὴν Ἀθήνα μιὰ φορὰ ποὺ εἶχε ἔρθει, εἶχα τὴν εὐλογία νὰ τὸν φιλοξενήσω στὸ σπίτι μου. Ἦταν γαλήνιος, ἤπιος, χαιρόσουν καὶ μόνο νὰ τὸν βλέπεις. Τὴν πρώτη φορὰ ποὺ τὸν συνάντησα στὴν Πάτμο, μόλις μὲ εἶδε ἀπὸ μακριά, χωρὶς νὰ μὲ γνωρίζει, ἄνοιξε τὰ χέρια του καὶ μοῦ φώναξε «εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος». Μ' ἀγκάλιασε ὕστερα καὶ μὲ φίλησε. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀγάπη τῶν Γερόντων, σ' ἀγκαλιάζουν καὶ ζεσταίνουν πραγματικὰ τὴν ψυχή σου. Μετὰ μὲ πῆρε καὶ μοῦ εἶπε: "Ἔλα νὰ καθίσουμε ἔξω στὸν πρωτογιό μου". "Ποιό πρωτογιό σας;" "Αὐτό, ποὺ βλέπεις ἐδῶ πέρα, εἶναι ὁ πρωτογιός μου. Αὐτὸ τὸ πεῦκο". Ἦταν ἕνα πεῦκο, κάτω ἀπὸ τὸ ὁποῖο εἶχε βάλει ἕνα μακρόστενο τραπέζι, ὅπου ἔτρωγε μὲ διάφορους ἀνθρώπους, ποὺ πήγαιναν νὰ τὸν ἐπισκεφθοῦν. Καὶ συνέχισε: "Βλέπεις; Ἐπάνω στὸν κορμό του ἔχω καρφώσει αὐτὸ τὸ σιδερένιο σταυρό. Τὸ πεῦκο λοιπὸν αὐτό, εἶναι ὁ πρωτογιός μου καὶ τὸν ἔχω κάνει καὶ μεγαλόσχημο. Ἔλα τώρα νὰ κάνουμε τὸ ἑξῆς. Νὰ μὴ μιλήσεις καθόλου καὶ ν' ἀκούσεις πῶς ὁ πρωτογιὸς μοῦ μιλᾶ μὲ τὴ θάλασσα". Πραγματικά, φυσοῦσε ὁ ἀέρας μέσα ἀπὸ τὰ κλαδιὰ τοῦ πεύκου, ἀκουγόταν τὸ θρόϊσμα τῶν πευκοβελόνων κι ἀπὸ κάτω ἀκουγόταν τὸ κῦμα τῆς θάλασσας. Ἦταν μιὰ σκηνὴ ἀπερίγραπτης εὐδαιμονίας νὰ κάθομαι κοντὰ σ' ἕνα τέτοιο ἅγιο ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος δὲν μιλοῦσε, ἀλλὰ προσευχόταν, ἐπικοινωνοῦσε μὲ τὸ Θεό. Κάποια στιγμή μου εἶπε: "Αὐτὴ ἡ πλαγιά, ποὺ τώρα εἶναι γεμάτη πεῦκα, ἦταν ἐντελῶς ξερή. Ὅποιος, λοιπόν, ἐρχόταν κοντά μου γιὰ ἐξομολόγηση, τοῦ ἔβαζα μετὰ «κανόνα» νὰ φυτέψει δέντρα".

Ὁ Ἀμφιλόχιος ἦταν ἁπλός. Πράγματι, ἦταν τόσο ἁπλός, ποὺ σ' ἔβγαζε ἀμέσως ἀπὸ τὴ δύσκολη θέση κι ἔμπαινε ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ μέσα στὴν καρδιά σου. Ἦταν τόσο ἐξαγιασμένος ἄνθρωπος, ποὺ προσωπικὰ δὲν ἔχω ἀμφιβολία ὅτι ἡ διοικοῦσα Ἐκκλησία θὰ τὸν ἀνακηρύξει καὶ ἐπίσημα ἅγιο.

 

Νίτσα Μουκταρούδη, θεολόγος: Ἦταν τὸ 1968. Ἤμαστε στὴν Ἀθήνα καὶ κάποιος φίλος μας, ὁ ὁποῖος γνώριζε πολὺ καλὰ τὸ Γέροντα, μᾶς σύστησε νὰ πᾶμε στὴν Πάτμο νὰ τὸν δοῦμε προτοῦ κοιμηθεῖ, διότι ἦταν ἤδη ἀρκετὰ ἡλικιωμένος. Πήγαμε πράγματι στὴν Πάτμο. Ὁ Γέρων Ἀμφιλόχιος εἶχε ἱδρύσει ἐκεῖ ἕνα γυναικεῖο μοναστήρι, ποὺ εἶναι ἀφιερωμένο στὸν Εὐαγγελισμὸ καὶ ποὺ τότε εἶχε ἑξῆντα περίπου μοναχές. Ὁ ἅγιος αὐτὸς Γέρων εἶχε συγκεντρώσει πολὺ κόσμο γύρω του, γιατί ἦταν μιὰ μεγάλη Γεροντικὴ μορφὴ καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς πνευματικοὺς διαδόχους τοῦ ἁγίου Νεκταρίου. Ὁ πατὴρ Ἀμφιλόχιος ἦταν, ὅπως εἶναι γνωστό, πνευματικὸ τέκνο τοῦ ἁγίου Νεκταρίου. Τὸ κύριο γνώρισμα τοῦ ἦταν ἡ μεγάλη ἀγάπη του. Μοῦ ἔκανε πολὺ μεγάλη ἐντύπωση ὁ τρόπος, μὲ τὸν ὁποῖο συμπεριφερόταν στὶς μοναχὲς καὶ στὴν Ἡγουμένη, ἦταν ὅπως ἕνας στοργικὸς πατέρας, δίνοντας ταυτοχρόνως μαθήματα σ' ὅλους μὲ τὴ συμπεριφορά του. Τὸ κελλί, στὸ ὁποῖο ἔμενε, τὸ ὀνόμαζε «Ὁ Χριστός». Γιὰ νὰ σᾶς πῶ ἕνα χαρακτηριστικὸ παράδειγμα, ὅταν πήγαμε μας εἶπε νὰ πᾶμε νὰ προσκυνήσουμε καὶ «στὸ Χριστό». Ἡ Ἡγουμένη εἶπε σὲ μιὰ μοναχὴ νὰ μᾶς ὁδηγήσει ἐκεῖ. Ἡ μοναχὴ ἐκείνη, ἦταν ἀρχάρια καὶ δὲν εἶχε μπεῖ ἀκόμη στὸ μοναχικὸ πνεῦμα. Καὶ χωρὶς νὰ ξέρει, φαίνεται, ἀρκετὰ περὶ ὑπακοῆς, ἀπάντησε ὅτι δὲν μποροῦσε νὰ μᾶς συνοδεύσει ἐκείνη τὴν ὥρα, διότι κάτι ἑτοίμαζε. Ἡ Ἡγουμένη τῆς ἐξήγησε ὅτι δὲν ἦταν σωστὸ ποὺ ἀπάντησε ἔτσι κι ὅτι, ἐφόσον εἶχε πάρει ἐντολή, ἔπρεπε νὰ τὴν ἐφαρμόσει. Εἴχαμε τότε τὴν εὐκαιρία νὰ διαπιστώσουμε κι ἐμεῖς τὴν ἄκρα ταπείνωση κι ἁπλότητα τοῦ Γέροντος Ἀμφιλοχίου, ὁ ὁποῖος, ἐνῷ δὲν μποροῦσε καλὰ καλὰ νὰ σύρει τὰ βήματα του, εἶπε: "Δὲν πειράζει, παιδί μου. Πηγαίνω ἐγὼ νὰ τοὺς συνοδεύσω".

Ὁ Γέρων Ἀμφιλόχιος δεχόταν μὲ τὴν ἴδια ἀγάπη καὶ τοὺς Ὀρθόδοξους καὶ τοὺς ἑτερόδοξους, χωρὶς αὐτό, φυσικά, νὰ σημαίνει ὅτι ἔκαμνε ὁποιαδήποτε ὑποχώρηση ὅσον ἀφορᾶ τὴν Ὀρθόδοξη ἐμπειρία καὶ παράδοση. Οἱ ἑτερόδοξοι μπροστά του ἔκλιναν τὸ γόνυ καὶ ἀρκετοὶ μεταστράφηκαν στὴν Ὀρθοδοξία. Νὰ σᾶς πῶ ἕνα χαρακτηριστικὸ παράδειγμα. Ὅταν τὸ 1969 εἴχαμε πάει πάλι στὴν Πάτμο, ἦταν ἐκεῖ μιὰ Ἀγγλίδα καθηγήτρια πανεπιστημίου, ἡ ὁποία εἶχε γνωρίσει προηγουμένως τὸν Γέροντα καί, χάρη σ' αὐτόν, ἔγινε Ὀρθόδοξη. Ὅταν τὴν ρωτήσαμε τί ἦταν αὐτὸ ποὺ τὴν ἔκανε νὰ ἔρθει στὴν Ὀρθοδοξία, μᾶς ἀπάντησε ἐπὶ λέξει: «Δύσκολη ἡ ἐρώτηση σας. Ἄν, ὅμως ἐπιμένετε νὰ σᾶς τὴν ἀπαντήσω, σᾶς λέω ὅτι γιὰ μένα Ὀρθοδοξία εἶναι αὐτὸς ὁ Γέροντας». Ὁ Ἐπίσκοπος Διοκλείας κ. Κάλλιστος Γουέαρ, Καθηγητὴς στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Ὀξφόρδης καὶ γνωστὸς συγγραφέας, γράφοντας σ' ἕνα βιβλίο του γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωὴ στὴν Ἑλλάδα, λέει ὅτι ὁ Γέρων Ἀμφιλόχιος ὑπῆρξε ὁ μεγαλύτερος πνευματικὸς τῆς Ἑλλάδας τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνα.

 

Προηγούμενος ἀρχ. Ἀμφιλόχιος Καμίτσης: Ἡ ἐξομολόγηση ἦταν μιὰ ἱεροτελεστία, ξεκινοῦσε μὲ τὸ εὐλογητός, ἀκολουθοῦσε τὸ Βασιλεῦ οὐράνιε Παράκλητε, κατόπιν συζήτηση, στὴ συνέχεια ἐξαγόρευση τῶν λογισμῶν καὶ ἡ εὐχὴ ἡ συγχωρητική. Ὡς ἔφηβος ὁ πατὴρ Ἀμφιλόχιος Καμίτσης ἄκουγε τοὺς μεγαλυτέρους νὰ λένε ὅτι ἔχουν λογισμοὺς ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τοῦ γεροντικοῦ. Ὁ Γέροντας ἀφοῦ μειδίασε τοῦ εἶπε: «Θὰ ἔρθουν στὴν ὥρα τους οἱ λογισμοί, τώρα δὲν ἔχεις». Ὅταν ἐξομολογοῦσε στὴν Πατμιάδα ἐκκλησιαστικὴ σχολή, τὸν ρωτοῦσε τί κουβεντιάζουν στὴ σχολὴ οἱ συμμαθητές του ἐνῷ τὸν προέτρεπε γιὰ ὑπομονὴ καὶ ὑπακοή. Ἐντύπωση τοῦ ἔκανε ὅτι ποτὲ ὁ ὅσιος Γέροντας δὲ μίλησε ἐναντίον κανενὸς γιὰ ὁποιοδήποτε λόγο. Ἐπιτίμιο στὴν ἐξομολόγηση ποτὲ δὲ τοῦ ἔβαλε.

 

κ. Φωτεινὴ Παπαδέλια ἀπὸ τοὺς Λειψούς: Θυμᾶται κατὰ τὰ παιδικά της χρόνια τὴν πρώτη της ἐξομολόγηση στὸν ὅσιο Γέροντα τὸ 1948. Ὁ Γέροντας τὴν ρωτοῦσε μήπως πειράζει κι ἐνοχλεῖ ἄλλα παιδιά, μήπως ἔπαιρνε ἀντικείμενα ἀπὸ τοὺς συμμαθητές της ἐνῷ τὴν προέτρεπε νὰ γίνει καλὸ παιδὶ σὰν τὶς θεῖες της ποὺ ἦταν μοναχές, τὴν Κυπριανὴ καὶ τὴν Παισία. Ἔδινε μεγάλη σημασία στὴν παρακολούθηση τῶν ἱερῶν λόγων στὶς ἀκολουθίες καὶ τὴν προέτρεπε νὰ μελετᾶ γιὰ νὰ καταλαβαίνει τοὺς λόγους. Ἐπίσης τῆς ἔφερνε παραδείγματα καὶ πρότυπα προκομμένες καὶ πνευματικὲς γυναῖκες μὲ ἀσκητικὸ φρόνημα ὅπως τὴ γιαγιά της Εὐδοκία καὶ τὴ θεία της.

Ἔμεινε ἀνεξίτηλη στὴ μνήμη της ἡ θεία καὶ ἁγία μορφή του. Τὴν ἐντυπωσίαζε ὁ τρόπος ποὺ μιλοῦσε, ποὺ ἦταν ὁ τρόπος τῆς εὐγένειας, τῆς πραότητας καὶ δήλωνε γαλήνη καὶ ταπείνωση. Τὴν συμβούλευε νὰ εἶναι ἕνα ἤρεμο καὶ φρόνιμο παιδὶ καὶ ἔδινε μεγάλη σημασία στὴ νηστεία. Ὁ ὅσιος Γέροντας ἐξομολογοῦσε καὶ στὰ σπίτια.

 

κ. Σοφία Καμίτση: Στὶς παιδικὲς ἐξομολογήσεις της, τῆς ἔλεγε ὁ Γέροντας νὰ εἶναι ἐγκρατὴς καὶ ὄχι λαίμαργη, τὴν ρωτοῦσε: «μήπως ἔφαγες τὸ γλυκὸ τῆς μητέρας σου»; Ὡς παντρεμένη γυναῖκα τὴν συμβούλευε νὰ τιμᾶ τὸ γάμο καὶ τὸ στεφάνι της, ἐνῷ ὁ κανόνας γιὰ ἀποβολὴ ἦταν 3 χρόνια.

 

κ. Νικόλαος Καμίτσης: Ἐξομολογήθηκε γιὰ κάποιο ἁμάρτημά του γιὰ νὰ δώσει συμμαρτυρία ὁ Γέροντας. Τὸν ἀπέτρεψε νὰ γίνει ἱερέας μὲ τὰ ἑξῆς λόγια: «καλύτερα πολίτης στὸν παράδεισο παρὰ μὲ πετραχείλι στὴν κόλαση».

 

κ. Χαράλαμπος Κυπραῖος τοῦ Ἀποστόλου (ἀπὸ Κύπρο μέσῳ Μικρᾶς Ἀσίας), γεννηθεῖς 1-8-1926, κάτοικος Ἀγαθονησίου: Εξομολογήθηκε τὸ 1948 στὸ ἱερὸ σπήλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως. Ὁ Γέροντας τὸν ρωτοῦσε διερευνητικὰ γιὰ νὰ δεῖ ἂν ἦταν κατάλληλος γιὰ ἱερέας πόσο χρονῶν εἶναι, ἂν ἔχει κάνει κοσμικὴ ζωή, ἂν ἔχει παρέες καὶ ποιές, ἂν γλεντοῦσε κι ἂν ἔπεφτε σὲ ἁμαρτήματα ὅταν γλεντοῦσε, ἐνῷ τὸν ρωτοῦσε γιὰ τὸ ἑορτολόγιο, τοὺς βίους τῶν περισσοτέρων ἁγίων, πότε γιορτάζει ὁ ἅγιος Νικόλαος, τὰ ἀπολυτίκιά τους, τοὺς ψαλμοὺς κ.ο.κ. Ἦταν μιὰ λεπτομερὴς ἐξέταση.

 

κ. Εἰρήνη Ἡσύχου σύζυγος Νικολάου: Στὰ 19 της, ὡς ἀρραβωνιασμένη, ἐξομολογήθηκε στὸν Γέροντα Ἀμφιλόχιο. Τὴν προέτρεψε νὰ ἐξομολογηθεῖ ἡ θετὴ γιαγιά της, Μαριάκη. Ἦταν ξαδέλφη τοῦ Γέροντα Ἀμφιλόχιου καὶ μεγάλωσε καὶ ἀνέθρεψε 8 ὀρφανά.

-  Ρηνάκι νὰ πᾶς νὰ πάρεις τὴ εὐχὴ τοῦ Γέροντα.

Πῆγε λοιπὸν στὴν ἱερὰ μονὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ὅπου θυμᾶται γενικὰ καὶ γιὰ ὅλες τὶς ἄλλες ἐξομολογήσεις της τὰ ἑξῆς: Στὴν ἀρχὴ τὴν προέτρεπε νὰ μιλήσει: «ἔλα νὰ μοῦ πεῖς τί ἔχεις». Ὡς ἀρραβωνιασμένη τῆς ἀπαγόρευε νὰ ἔχει σχέσεις πρὶν ἀπ' τὸ γάμο, ἐνῷ ἂν ἔκανε κάποιος σχέσεις ἐκτὸς γάμου ἔβαζε ἐπιτίμιο ἀκοινωνησίας 3 χρόνια, ἀπαγόρευε τὶς σχέσεις μὲ μάγισσες, μαγεῖες, χαρτορίχτρες, φλυτζάνια κ.ο.κ. Οἱ κανόνες καὶ τὰ ἐπιτίμια τοῦ Γέροντα στὴν ἴδια ἦταν νηστεία καὶ προσευχή, νὰ μάθει τὸ Πάτερ ἡμῶν, τὸ Πιστεύω, τὸ Ἄξιον ἐστί, ἐνῷ μὲ τὸ Θεοτόκε Παρθένε της ἔλεγε ὅτι ξεσηκώνεται ἡ Παναγία. Προέτρεπε γιὰ ἐλεημοσύνη στὸ φτωχό, στὸ τραπέζι πρέπει νὰ κάθεται μαζί σας ὁ φτωχὸς καὶ νὰ τρώει γιατί εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, προέτρεπε νὰ μιλάει μὲ καλοσύνη καὶ ἀγάπη γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ μὴν κακολογεῖ κανένα. Τῆς ἔλεγε ἰδιαίτερα νὰ ἐλεεῖ καὶ νὰ φροντίζει τὰ ὀρφανά: «ὅταν κοιτάζεις ἕνα ὀρφανὸ εἶναι σὰ νὰ κτίζεις μιὰ ἐκκλησία».

Ὡς ζευγάρι παντρεμένο τοὺς προέτρεπε νὰ εἶναι ἐγκρατεῖς τὴν Τετάρτη, τὴν Παρασκευή, τὸ Σάββατο, στὶς μεγάλες γιορτὲς καὶ νὰ νηστεύουν. Νὰ μὴ κάνουν κακὲς παρέες. Νὰ ἔχουν ἀγάπη μεταξύ τους: «ἕνας καλὸς λόγος σώζει τὸ ἀνδρόγυνο» ἔλεγε.

 

Ἀμφιλόχιος Ράντοβιτς Μητροπολίτης Μαυροβουνίου καὶ Παραθαλάσσιας: Ὅταν πρωτοπῆγα στὴν Ἑλλάδα, πῆγα τὸ 1966-67 στὴν Πάτμο καὶ συνάντησα τὸ Γέροντα Ἀμφιλόχιο. Αὐτὸ ἦταν μιὰ ἄλλη μεγάλη εὐλογία τοῦ Θεοῦ σ' ἐμένα. Μάλιστα αὐτὸς ἔγινε ἡ ἀφορμή, ὥστε ὁ πατὴρ Ἰουστῖνος Πόποβιτς νὰ μοῦ δώσει κι ἐμένα τὸ ὄνομα Ἀμφιλόχιος. Ἔτσι μᾶς συνδέει κι αὐτὸ τὸ γεγονός. Ἦταν ψηλός, τὸ πρόσωπο τοῦ εἶχε μιὰ ὡραία ὄψη, ἦταν μειλίχιος, μὲ πολλὴ ἀγάπη, πάρα πολλὴ ἀγάπη, αὐτὸ ἦταν τὸ κύριο χαρακτηριστικό του. Ἐξομολογήθηκα. Θὰ μοῦ μείνει ἀλησμόνητη ἐκείνη ἡ ἐξομολόγηση. Εἶχα πάει κοντά του μὲ πολλὲς φοβερὲς πληγὲς ἀπὸ τὸν κόσμο. Εἶχα ἤδη στραφεῖ πρὸς τὸν μοναχισμό, ἀλλὰ δὲν εἶχα πάρει ἀκόμη τὴν τελική μου ἀπόφαση κι εἶχα ἀνάγκη ἀκριβῶς ἀπὸ ἕναν ἄνθρωπο, γιὰ νὰ μὲ τονώσει. Πῆγα κοντά του μὲ κάποια διστακτικότητα. Ἄλλωστε, δὲν γνώριζα ἀκόμη καλὰ τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα.

Κι ὅμως, ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τῆς ἐξομολόγησης αἰσθάνθηκα ὅτι μποροῦσα νὰ πῶ τὰ πάντα σ' αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο. Ἡ παρουσία του κι ὁ τρόπος, μὲ τὸν ὁποῖο μὲ ἀντιμετώπισε, διέλυσαν ὅλους τοὺς δισταγμούς μου. Ὅταν τοῦ εἶπα ὅλα ὅσα εἶχα νὰ πῶ, κι ἐνῷ περίμενα νὰ μοῦ βάλει κάποιο ἐπιτίμιο, ἐκεῖνος μ' ἀγκάλιασε, μὲ προσφώνησε μὲ τὸ βαπτιστικό μου ὄνομα καὶ μοῦ εἶπε: "Ἀδελφὲ Χρῆστο, νὰ κοινωνήσουμε αὔριο;" Περίμενα χίλια δυὸ ἄλλα πράγματα καὶ τὸ μόνο, ποὺ δὲν περίμενα, ἦταν αὐτό. Τόση ἦταν ἡ ἀγάπη, ποὺ εἶχε μέσα του. Μ' ἀγκάλιασε μὲ τὴν ἀγάπη του, ἐμένα, τὸν ἐρχόμενο πρὸς αὐτόν. Μὲ τὴν ἀγάπη του αὐτὴ καταλάβαινες τὸ πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν πραγματικὴ πατρότητα. Ἐγώ, ἕνας ξένος, ἕνας ἄγνωστος, νὰ πηγαίνω σ' ἕναν ἄγνωστο τόπο, σ' ἕναν ἄγνωστο ἄνθρωπο καὶ νὰ αἰσθάνομαι ὡσὰν ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς νὰ μὲ γνώριζε ἀπὸ τὴν παιδική μου ἡλικία καὶ νὰ μὲ ἀγαποῦσε ὡσὰν νὰ μὲ εἶχε γεννήσει ὁ ἴδιος.

Ἄρχισε νὰ ἐξομολογεῖται σ' ἐμένα, ποὺ καὶ νέος ἤμουν τότε καὶ λαϊκός. Καὶ μοῦ εἶπε: Τί λὲς ἐσύ, ἀδελφέ, Χρῆστο; Ἔχω κάτι. Τί λὲς ἐσύ; Πάθος εἶναι αὐτό, τί εἶναι; Ἔχω πολλὴ ἀγάπη γιὰ τὰ δέντρα. Εἶχα φυτέψει γύρω ἀπὸ τὸ μοναστήρι κυπαρίσσια. Καὶ μιὰ μέρα ἦρθαν νὰ κτίσουν μιὰ νέα πτέρυγα τῆς Μονῆς καὶ χρειάστηκε νὰ κόψουν μερικὰ κυπαρίσσια. Ἐγὼ πόνεσα. Ὅταν ἄρχισαν νὰ τὰ κόβουν, ἦταν σὰν νὰ ἔκοβαν κομμάτια ἀπὸ τὴ σάρκα μου. Τί λὲς ἐσύ, ἀδελφέ, Χρῆστο; Μήπως αὐτὸ εἶναι μιὰ ἐμπαθὴς προσκόλληση; Διότι τότε θὰ ἦταν ἁμαρτία αὐτό. Σκέφτηκα τότε ἐγώ: «Νὰ ἦταν κι οἱ δικές μου ἁμαρτίες, ὅπως αὐτὴ ἡ δική του».

 

v  Ἐπίλογος – ἡ ἀέναη ἐξομολόγηση

 

Τὴ μεγάλη σημασία, τὴ βαρύτητα ποὺ προσέδιδε καὶ προσδίδει ὁ Ἅγιος στὸ ἱερὸ Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως καταδεικνύεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς τῆς μετά την κοιμήσεώς Του ἐμφανίσεως σὲ πιστοὺς μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ ἐξομολογήσει καὶ νὰ βοηθήσει πνευματικά.

Ἔτσι, ἡ συγκλονισμένη Σερβίδα προσκυνήτρια μᾶς λέει τὰ ἑξῆς:

Ἦρθα γιὰ προσκύνημα στὴν Μονὴ ποὺ ἵδρυσε ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος. Στὴν Μονὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς ἱερᾶς νήσου Πάτμου. Ἦταν ὅμως μεγάλη ἡ ἀνάγκη μου γιὰ ἐξομολόγηση. Παρακαλοῦσα τὸν Κύριο ἐκείνη τὴν ἱερὴ ὥρα τοῦ προσκυνήματος στὴν ἱερὰ μονὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, νὰ μοῦ στείλει ἕναν Πνευματικὸ νὰ ἐξομολογηθῶ τὶς ἁμαρτίες μου. Ζήτησα τότε ἀπὸ τὶς μοναχὲς νὰ ἐξομολογηθῶ ἀλλὰ μοῦ εἶπαν ὅτι ὁ Γεροντάς τους εἶναι στὸ Ἡσυχαστήριο Κουβάρι.

Τότε εἶδα νὰ κατέρχεται ἕνας ἱερέας. Ψηλός, εὐθυτενής, γλυκὺς στὴν ὄψη. Ἀφοῦ τοῦ ἔβαλα μετάνοια τὸν ρώτησα ἂν μπορῶ νὰ ἐξομολογηθῶ. Δέχτηκε. Ἐγὼ ὅμως στὴν ἀρχὴ σκανδαλίστηκα. Εἶναι δυνατὸν ἱερέας νὰ φοράει τόσο ἔντονο ἄρωμα σκέφτηκα; Ἡ ἐξομολόγηση ἔρρεε χωρὶς προσκόμματα καὶ δυσκολίες. Τὰ εἶπα ὅλα. Ἂν καὶ τὰ περισσότερα τὰ γνώριζε ὅπως καταλάβαινα ἀπὸ τὶς ἐρωτήσεις ποὺ μοῦ ἔκανε. Ἔνιωσα τὴ δύναμη τοῦ Μυστηρίου καὶ πῆρα ἄφεση γιὰ τὶς ἁμαρτίες μου. Τὴν ὥρα ποὺ βαθιὰ μετανοημένη ἔσκυψα τὸ κεφάλι μου στὴ γῆ καὶ τὸ σήκωσα, ὁ ἄγνωστος ἱερέας εἶχε ἐξαφανιστεῖ. Τὸν ἀναζήτησα παντοῦ. Τότε πῆγα σὲ μιὰ μοναχὴ καὶ τῆς εἶπα: Ὁ πνευματικός, ὁ ἱερέας ποὺ μὲ ἐξομολόγησε πρὶν λίγο ποὺ εἶναι; Δὲν ὑπάρχει πνευματικὸς ἢ ἄλλος ἱερέας στὸ μοναστήρι μας μοῦ ἀπάντησε. Ὁ Γέροντάς μας ἀπουσιάζει εἶναι σὲ κάποιο ἄλλο μέρος τώρα, εἶναι στὸ Κουβάρι. Τότε ἡ ἀδελφὴ κατάλαβε καὶ μοῦ ἔδειξε τὴν φωτογραφία τοῦ Ἁγίου Ἀμφιλοχίου. Μήπως εἶναι Αὐτός μου εἶπε; Ναὶ ἀπάντησα. Αὐτὸς εἶναι...

Αὐτὸς ἦταν. Ὁ Ἅγιος. Ὁ Ἅγιος τῆς Ἀγάπης, τῆς Ὀρθοδοξίας μας. Ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος ποὺ διέτρεχε καὶ διατρέχει στεριὲς καὶ θάλασσες γιὰ νὰ διασώσει, νὰ σώσει καὶ νὰ διασκεδάσει, δηλαδὴ νὰ σκορπίσει ἀπελπισίες, μαῦρες σκέψεις, ἔγνοιες τοῦ βίου, τὸ βαρὺ φορτίο τῆς ἀποστασίας.

Ποὺ αἴρεται ἀπὸ τὴν θέση τῆς ὁσιακῆς κοιμήσεως, ζώνεται τὸ ζωστικό, βάζει τὸ καλυμμαύχι καὶ μὲ τὸ Πετραχήλι τῆς Πανταχοῦ Παρούσας Πατρότητος διαλύει τὴν ἁμαρτία. Ὁ Μακάριος, ὁ Ὅσιος Ἀμφιλόχιος ποὺ γιὰ νὰ συντρέξει τὸν ἁμαρτωλό, παίρνει τὴν θέση Λειτουργοῦ καὶ Ἐξομολόγου ὁρατοῦ καὶ ἔνσαρκου, ὅταν ἡ Ἐκκλησία το χρειάζεται καὶ ὅταν τὸ πλήρωμά Της τὸ ζητᾶ καρδιακὰ καὶ ἔμπονα.

Βιβλιογραφικὲς ἀναφορές

 

-          Ἀπ. Β. Νικολαΐδης. (2013). Κοινωνικὸς Χριστιανισμός. Ἀθήνα.

-          Ἄρχιμ. Π. Νικηταράς. (2019). Ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου. Ἱερὰ Πάτμος.

-          Γρηγορίου μοναχοῦ Κουβαρίτου. (2014). Πνευματικὴ Συμπόρευσις. Ἅγιον Ὄρος.

-          Χ. Γιανναρᾶς, (2021). Ὀρθοδοξία καὶ Δύση στὴ Νεώτερη Ἑλλάδα, Ἀθήνα

-          Ιεροῦ Χρυσοστόμου. (χ.χ.). Πὲρὶ Ἱερωσύνης. Λόγος γ’ 5.

-         Λευϊτ. ε’ 5-6. Ἀρίθμ. ε’ 5-7. Παροιμ. κὴ’ 13.

-         Μάτθ. γ’ 5-6. Μάρκ. α’ 4-5.

-          Ὁ Ἅγιος τῆς διπλῆς ἀγάπης. (2021). Ἱερὰ Μὸνὴ Εὐαγγελισμοῦ Πάτμου.

-          Ὁδηγὸς Λουκακίων, Ἀναφορὰ στὸν τιμώμενο Ἅγιο, ὑπὸ ἔκδοση

-          Π. Χρήστου. (1982). Ὁ Ἄνθρωπος στὸ Ἄπειρο τῆς Αἰδιότητος. Ἐποπτεία, 67.

---

[1] Λευϊτ. ε’ 5-6. Αριθμ. ε 5-7. Παροιμ. κη’ 13

[2] Ματθ . γ’ 5-6. Μαρκ. α’ 4-5.

[3] Παναγιώτης Χρήστου, Ὁ Ἄνθρωπος στὸ Ἄπειρο τῆς Ἀϊδιότητος, πέρ. Ἐποπτεία 67, Ἀθήνα 1982 , σελ. 369-93

[4] Ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Περὶ Ἱερωσύνης. Λόγος γ’ 5.

[5] Ἀπ. Β. Νικολαΐδης, Κοινωνικὸς Χριστιανισμός, Ἀθήνα 2013, σ. 36 κ.ἑξ., Χρ. Γιανναρᾶς, Ὀρθοδοξία καὶ Δύση στὴ Νεώτερη Ἑλλάδα, σ. 110 κ.ἑξ.

[6] Χ. Γιανναρᾶς, Ὀρθοδοξία καὶ Δύση στὴ Νεώτερη Ἑλλάδα, Ἀθήνα 2021, σ. 303 κ.ἑξ.

[7] Ὁδηγὸς Λουκακίων, Ἀναφορὰ στὸν τιμώμενο Ἅγιο, ὑπὸ ἔκδοση

[8] Ἄρχιμ. Π. Νικηταράς, Ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου , ἱερὰ Πάτμος 2019,σσ. 80-86

[9] Ἄρχιμ. Π. Νικηταράς, Ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου , ἱερὰ Πάτμος 2019, σσ. 85-86

 

[10] Ἄρχιμ. Π. Νικηταράς, Ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου , ἱερὰ Πάτμος 2019, σελ. 86

[11] Ἐπιστολὴ πρὸς πνευματικὸν τέκνον - Πάτμος 16-3-1957, Ἄρχιμ. Π. Νικηταράς, Ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου, ἱερὰ Πάτμος 2019 σελ. 80-81

[12]Ἐπιστολὴ εἰς πνευματικὸν τέκνο. 27.7. 1958, Ἄρχιμ. Π. Νικηταράς, Ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου, ἱερὰ Πάτμος 2019, σελ. 222

[13] Ἐπιστολὴ πρὸς πνευματικὸν τέκνον, Ἄρχιμ. Π. Νικηταράς, Ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου, ἱερὰ Πάτμος 2019, σελ. 203-205

[14] Ἄρχιμ. Π. Νικηταράς, Ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου, ἱερὰ Πάτμος 2019, σελ. 203

[15] πέρ. Ἀναγέννησις, ἔ.1970

[16] Γρηγορίου μοναχοῦ Κουβαρίτου, Πνευματικὴ Συμπόρευσις, Ἅγιον ὅρος 2014, σέλ.130 -132

[17] Ὁ Ἅγιος τῆς διπλῆς ἀγάπης, Ἱερὰ μονὴ Εὐαγγελισμοῦ Πάτμος 2021, σσ.168-169

[18] Ὁ Ἅγιος τῆς διπλῆς ἀγάπης, Ἱερὰ μονὴ Εὐαγγελισμοῦ Πάτμος 2021, σσ.165-174

[19] Ὁ Ἅγιος τῆς διπλῆς ἀγάπης, Ἱερὰ μονὴ Εὐαγγελισμοῦ Πάτμος 2021, σσ.165-174

[20] Ὁ Ἅγιος τῆς διπλῆς ἀγάπης, Ἱερὰ μονὴ Εὐαγγελισμοῦ Πάτμος 2021, σσ.165-174

****************************************************************************

«Έτσι πρέπει να κάνουμε τον σταυρό μας», λέει στό κήρυγμα του ο π. Αντύπας Νικηταράς

****************************************************************************

ΛΥΧΝΟΣ TV- ΟΜΙΛΙΑ ΑΡΧΙΜ. ΑΝΤΙΠΑ ΝΙΚΗΤΑΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΑΜΦΙΛΟΧΙΟ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ ΑΡΧΙΜ. ΑΝΤΙΠΑ ΝΙΚΗΤΑΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΑΜΦΙΛΟΧΙΟ ΤΗΣ ΠΑΤΜΟΥ ΚΡΟΚΙΔΕΙΟΣ ΑΙΘΟΥΣΑ Ι.Μ. ΚΟΡΙΝΘΟΥ

****************************************************************************

Ο Γέροντας μας Αντίπας Νικηταράς Προηγούμενος Ι. Μονής Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Πάτμου μίλησε εμπνευσμένα και αγιοπατερικά για την μεγάλη πνευματική μορφή του Γέροντος Αμφιλοχίου Μακρή στον κατάμεστο Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου Ν.Ελβετίας Αθηνών.

***************************************************************************

Άγιος Νεκτάριος & Όσιος Αμφιλόχιος.

 Η σχέση των με τα Χανία

Ο Αρχ. Αντίπας Νικηταράς ήταν προσκεκλημένος του σεπτού Ποιμενάρχου μας κ. Δαμασκηνού, ο Προηγούμενος της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Πάτμου, ομίλησε στον Ιερό Ναό Αγίου Νεκταρίου στα Παχιανά Χανίων με θέμα: «Δύο Ὀρθόδοξοι Ἅγιοι. Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος καί ὁ Ὅσιος Ἀμφιλόχιος ὀ Πάτμιος. Ἡ σχέσις των μέ τά Χανιά.»

****************************************************************************

Στο παρόν μήνυμα θα βρείτε τους συνδέσμους μεταφόρτωσης των ομιλιών που δημοσιεύτηκαν (από την πηγή) κατόπιν δημιουργίας ευρετηρίου (επεξεργασίας μου) για τον αποθησαυρισμό τους σε ψηφιακό μέσο/αρχείο:

Κυριακή 13/10/2013 Ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σισανίου & Σιατίστης κ. Παύλου

η οποία έγινε μετά την Πανηγυρική υποδοχή & Αρχιερατικό Εσπερινό του ιερού λειψάνου του Αγίου Κοσµά του Αιτωλού, προερχοµένου από τον οµώνυµο προσκυνηµατικό Ιερό Ναό Κονίτσης.
http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/Sev_Sisaniou.mp3


Δευτέρα 14/10/2013 Ομιλία του Οσιολογιωτάτου Γέροντος Νίκωνα Μοναχού από τη Νέα Σκήτη Αγίου Όρους με θέµα: "Iεραποστολή σήµερα".

http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/p.Nikon_14102013.mp3


Τρίτη 15/10/2013 Ομιλία του Αιδεσιμολογιωτάτου Πρωτοπρεσβυτέρου π. Παύλου Παυλίδη εφημερίου της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου του Μακρυνού Μεγάρων 

με θέµα: "O γάµος μας, τα παιδιά μας και ο Χριστός μας".
http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/p.Pavlos_15102013.mp3


Τετάρτη 16/10/2013 Ομιλία του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτη. π. Νικάνωρα Ηγούμενος Ι.Μ. Αγίας Τριάδος Σπαρμού Ολύμπου με θέµα: "Η αξία των εορτών".

http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/p.Nikanor_16102013.mp3


Πέμπτη 17/10/2013 Ομιλία του Οσιολογιωτάτου Ιερομονάχου π. Μύρωνος εφημερίου Ιερού Ναού Αναλήψεως Κυρίου Βύρωνος, Μετοχίου Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας Αγίου Όρους 

με θέµα: "Οι αρετές στις διδαχές του Αγίου Κοσµά του Αιτωλού".
http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/p.Miron_17102013.mp3


Παρασκευή 18/10/2013 Ομιλία του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Μεθοδίου Ηγουμένου Ιεράς Μονής. Αναστάντος Χριστού με θέµα: "Λιτανεύοντας το Σταυρό".

http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/p.Methodios_18102013.mp3


Σάββατο 19/10/2013 Ομιλία του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτη π. Δανιήλ Αεράκη, Ιεροκήρυκα Ιεράς Μητροπόλεως Νικαίας με θέµα: "Ο Αγιος Κοσµάς ο Αιτωλός και η Αγάπη του Χριστού".

http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/p.Daniil_19102013.mp3


Κυριακή 20/10/2013 Ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γόρτυνας & Μεγαλοπόλεως κ. Ιερεμία μετά την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.

http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/Sev_p.Ieremias_20102013.mp3


Κυριακή 20/10/2013 Ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αιτωλίας & Ακαρνανίας κ. Κοσμά με θέµα: "Η εσταυρωµένη πορεία του χριστιανού, κατά τον Άγιο Κοσµά τον Αιτωλό".

http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/Sev_p.Kosmas_20102013.mp3


Δευτέρα 21/10/2013 Ομιλία του Οσιολογιωτάτου Μοναχού π. Λουκά του Φιλοθεΐτου Αγίου Όρους με θέµα: "Μετάνοια· και όλα βρίσκουν τον δρόµο τους".

http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/p_Loukas_21102013.mp3


Τρίτη 22/10/2013 Ομιλία του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτη π. Εφραίμ Δικαίου Σκήτης του Αγίου Ανδρέου (Σεράι) Αγίου Όρους με θέµα: "Το μύρο της αγνότητος".

http://in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/p.EfremDikaios_22102013.mp3

Τετάρτη 23/10/2013 Ομιλία του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Αρσενίου Ηγουμένου Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Ραϊθούς Σινά με θέµα: "Σύ Ζωή υπάρχεις ηµών και Ανάστασις".

http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/p.Arsenios_23102013.mp3


Πέμπτη 24/10/2013 Ομιλία του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Παύλου Ντάνα Ιεροκήρυκα της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας & Ακαρνανίας με θέµα: "Το μυστήριο της µετανοίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία".

http://www.in-ad.gr/images/stories/audio/Dimitria_2013/p.PavlosDanas_24102013.mp3